ដោយ សូត សុខប្រាថ្នា
2016-03-15 rfa
ពលរដ្ឋសម្លឹងមើលស្រះដែលរីងទឹក នៅឃុំរាយប៉ាយ ស្រុកកងមាស ខេត្តកំពង់ចាម កាលពីថ្ងៃទី១២ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៦។ RFA/Saut Sokprathna
RFA/Saut Sokprathna
អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន រួមនឹងអាជ្ញាធរខេត្តកំពង់ចាម កំពុងចាត់វិធានការជួយដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅឃុំរាយប៉ាយ ស្រុកកងមាស ចំពោះកង្វះទឹកសម្រាប់ប្រើប្រាស់នាពេលបច្ចុប្បន្ន។ វិធានការទាំងនោះ អាជ្ញាធរបានជីកជាស្រះ និងអណ្ដូងទឹកមួយចំនួនសម្រាប់ពលរដ្ឋ។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រជាពលរដ្ឋនៅតែបារម្ភចំពោះបញ្ហានេះ ពីព្រោះពួកគាត់មើលឃើញថា ទៅថ្ងៃមុខទៀត អ្នកភូមិនឹងត្រូវជួបប្រទះបញ្ហាខ្វះទឹកប្រើប្រាស់កាន់តែធ្ងន់ធ្ងរមិនខាន។
អ្នកភូមិប្រុសស្រីនៅឃុំរាយប៉ាយ មួយចំនួននិយាយដូចៗគ្នា ចំពោះផលប៉ះពាល់ដោយសារតែពួកគាត់មិនមានទឹកស្អាតសម្រាប់ប្រើប្រាស់គ្រប់គ្រាន់។ កង្វះទឹកនេះ កើតឡើងក្រោយពេលអណ្ដូងអ្នកភូមិ ព្រមទាំងស្រះ ត្រពាំង ស្ទឹង ឬព្រែកជាច្រើន ត្រូវបានរីងស្ងួត និងអណ្ដូងខ្លះមានទឹកចេញ ប៉ុន្តែមនុស្សមិនអាចប្រើប្រាស់បាន ដោយសារមានជាតិពុល។
ពលរដ្ឋខ្លះត្រូវជិះម៉ូតូ ឬរ៉ឺម៉កជាច្រើនគីឡូម៉ែត្រ ដើម្បីដងទឹកនៅអណ្ដូងដែលមិនទាន់រីង ហើយពួកគាត់ត្រូវកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ទឹកឲ្យនៅកម្រិតទាបបំផុត ស្របពេលអាកាសធាតុកំពុងក្តៅខ្លាំងនៅរដូវប្រាំងឆ្នាំនេះ។ មិនថាតែមនុស្សទេដែលកំពុងប្រឈមបញ្ហាខ្វះទឹកប្រើប្រាស់ ប៉ុន្តែសត្វចិញ្ចឹមរបស់អ្នកស្រុក រួមមានគោក្របី ជ្រូក ជាដើមនោះ ត្រូវជួបបញ្ហាដូចគ្នា។
ពលរដ្ឋនៅភូមិកន្លែងរុន ឃុំរាយប៉ាយ លោកស្រី ជាម សំអឿន ឲ្យដឹងថា ពួកគាត់ប្រឈមនឹងបញ្ហាកង្វះទឹកប្រើប្រាស់នោះ គឺតាំងពីខែធ្នូ មក ប៉ុន្តែអ្នកភូមិចេះតែទ្រាំប្រើទឹកដែលសេសសល់ពីអណ្ដូងខ្លះ ព្រមទាំងទិញទឹកគេប្រើខ្លះ។ លោកស្រីថា កង្វះទឹកមួយរយៈមកនេះធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្លះត្រូវចំណាកស្រុក ដើម្បីរកប្រាក់យកមកទិញទឹកគេប្រើប្រាស់ទៀតផង៖ «តាំងពីខ្វះទឹកមក ប្រជាពលរដ្ឋណាទិញទឹកគេណា អត់បាយណាគ្នារត់ទៅជួលនៅស្រុកលើអីណោះ»។
ដោយឡែកប្រជាពលរដ្ឋនៅភូមិទទា លោក ជីន ប៉ែត រៀបរាប់ថា នៅភូមិរបស់លោកត្រូវប្រឈមកង្វះទឹកប្រើប្រាស់ខ្លាំង។ ដូច្នេះជារៀងរាល់ថ្ងៃ លោកត្រូវមកដឹកជញ្ជូនទឹកតាមម៉ូតូពីភូមិមួយផ្សេងទៀត ដែលមានប្រវែងប្រមាណ ៥គីឡូម៉ែត្រពីភូមិដែលលោករស់នៅ។ និយាយបណ្ដើរដៃលើកប៊ីដុងទឹកដែលទើបនឹងដងចេញពីអណ្ដូងដាក់ម៉ូតូបណ្ដើរ លោក ជីន ប៉ែត ស្នើឲ្យប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាល ជួយដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមរបស់អ្នកភូមិពេលនេះ៖ «បាទ! រីងអស់ហើយអណ្ដូងរីងស្ងួតម៉ង។ បាទ! មករាល់ថ្ងៃរាល់តែព្រឹក រាល់ល្ងាច។ គោក៏អត់ គោពីរ ប៉ុន្តែយើងប្រើផង គោប្រើផង»។
ពលរដ្ឋមួយរូបទៀត លោកស្រី តន សុវ៉ាន់ សម្រេចជួលអ្នកភូមិមកស្ដារអណ្ដូងលូ ឬអណ្ដូងខ្នោះរបស់គាត់ ដោយសង្ឃឹមថា នឹងមានទឹកសម្រាប់ប្រើប្រាស់ឡើងវិញ។ លោកស្រីបន្តថា អណ្ដូងទឹកលោកស្រីរីងប្រមាណ ២ខែមកហើយ ប៉ុន្តែចេះតែត្រងយកទឹកចេញតិចតួចមកប្រើប្រាស់បណ្ដោះអាសន្ន។ យ៉ាងណាក៏ដោយ លោកស្រីត្រូវយកទឹកនោះទៅដាំឲ្យឆ្អិន ទើបយកទៅពិសាជាក្រោយ៖ «អត់មានពីណាមកដង ដងខ្លួនឯងតិចៗទៅ ហើយដងតាមអណ្ដូងស្នប់ខ្លះៗទៅណា»។
ឃុំរាយប៉ាយ គឺជាឃុំចុងកាត់មាត់ញកមួយដែលមានភូមិចំនួន៨ និងមានប្រជាពលរដ្ឋជិត ៣ពាន់គ្រួសារ (២.៧៤២គ្រួសារ) ហើយស្មើនឹងចំនួនប្រជាជនជាង ១ម៉ឺននាក់ (១១.៧៥៦នាក់)។ ឃុំមួយនេះមានចម្ងាយជាង ១០គីឡូម៉ែត្រពីទន្លេមេគង្គ ហើយមិនសូវមានដើមឈើធំៗដុះ នៅវាលស្រែភាគច្រើនមានតែដើមត្នោត។ ស្ថានភាពដីវិញ គឺប្រេះក្រហែងធំៗ សូម្បីតែនៅវាលទំនាបប្រឡាយ ឬព្រែកក៏ដោយ។ រីឯទឹកដែលមាននៅតាមស្រះ ឬត្រពាំងខ្លះ មើលទៅមនុស្សមិនគួរប្រើប្រាស់ឡើយ។
របាយការណ៍របស់អាជ្ញាធរឃុំឲ្យដឹងថា ផលប៉ះពាល់ដោយសារកង្វះទឹកប្រើប្រាស់ គឺមានស្ទើរគ្រប់ភូមិ ដោយគ្រាន់តែភូមិខ្លះប៉ះពាល់តិច ឬច្រើនប៉ុណ្ណោះ។ ដោយឡែកភូមិដែលប្រឈមខ្លាំងជាងគេមានចំនួនពីរ គឺភូមិកន្លែងរុន និងភូមិទទា ដែលមានប្រជាពលរដ្ឋជិត ៦០០គ្រួសារ។
មេឃុំរាយប៉ាយ លោក ហេង ហ៊ាប មានប្រសាសន៍ថា ដោយសារឆ្នាំនេះទឹកទន្លេមេគង្គតូច ព្រែក ឬស្ទឹង បឹង ត្រពាំងមួយចំនួនគ្មានទឹកចូល ហើយស្របពេលអាកាសធាតុក្តៅខ្លាំង បណ្ដាលឲ្យអណ្ដូងទឹករបស់អ្នកភូមិ ព្រមទាំងព្រែក ឬត្រពាំងជាច្រើនត្រូវរីងស្ងួត ទើបធ្វើឲ្យពួកគាត់មិនមានទឹកប្រើប្រាស់គ្រប់គ្រាន់។ លោកថា ប្រជាពលរដ្ឋប្រឈមខ្លាំង គឺខ្វះទឹកស្អាតសម្រាប់បរិភោគ និងដាំស្ល ពីព្រោះអណ្ដូងដែលមានទឹកចេញជាច្រើន គឺផ្ទុកសារធាតុពុលអសេនិក (Arsenic) មិនអាចយកទៅប្រើប្រាស់បាន ពោលគឺអាចប្រើសម្រាប់សត្វប៉ុណ្ណោះ។ បញ្ហាប្រឈមនេះ អាជ្ញាធរឃុំក៏បានរាយការណ៍ទៅថ្នាក់លើហើយដែរ៖ «អ៊ីចឹងការខ្វះទឹកនេះ ខាងមន្ទីរអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ កាលពីខែមួយ គាត់បានមកផ្សព្វផ្សាយនៅនេះ ហើយខាងឃុំក៏បានស្នើឲ្យជួយជាអណ្ដូងជាស្រះ ធ្វើយ៉ាងម៉េចឲ្យប្រជាពលរដ្ឋបានប្រើប្រាស់ និងសត្វពាហនៈបានផឹក»។
លោកបន្តថា ក្រោយពេលរាយការណ៍ទៅថ្នាក់លើ ខាងអាជ្ញាធរខេត្ត ព្រមទាំងក្រសួងពាក់ព័ន្ធផង បានជួយជាអណ្ដូងទឹក ប្រភេទអណ្ដូងខ្នោះចំនួន៣២ ដែលកំពុងដំណើរការជីកជាបណ្ដើរៗ និងជីកស្រះចំនួនពីរ។ លោកបញ្ជាក់ថា ពីឆ្នាំមុនៗមិនធ្លាប់មានបញ្ហានេះកើតឡើងទេ ទើបតែជួបប្រទះនៅឆ្នាំនេះ ដោយសារតែអាកាសធាតុប្រែប្រួលខ្លាំង។ ទោះបីជាយ៉ាងនេះក្តី អាជ្ញាធរឃុំនៅតែបន្តតាមដានចំពោះបញ្ហាប្រឈមរបស់ប្រជាពលរដ្ឋបន្ថែមទៀត។
ដោយឡែកសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំ និងជាសមាជិកគណៈកម្មការត្រួតពិនិត្យជាតិអសេនិកនៅតាមអណ្ដូងទឹកក្នុងឃុំរាយប៉ាយ លោក ឆាន់ ឈុន មានប្រសាសន៍ថា ក្នុងចំណោមប្រភេទអណ្ដូងខ្យល់ ១៣០អណ្ដូង គឺមានជាង ៣០ប៉ុណ្ណោះដែលអាចប្រើប្រាស់បាន ក្រៅពីនោះគឺមានកំហាប់ជាតិអសេនិកខ្ពស់មិនអាចប្រើបានទេ។ ស្របពេលមានបញ្ហាកង្វះទឹកកើតឡើង អាជ្ញាធរឃុំក៏បានណែនាំប្រជាពលរដ្ឋឲ្យប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះការបរិភោគទឹកទាំងនោះ៖ «យើងផ្សព្វផ្សាយប្រាប់ថា អាមួយរយឡើងនេះយើងមិនបានប្រើប្រាស់បានទេ គ្រាន់តែលាងបោកគក់ សត្វផឹក និងយើងងូតបាន»។
ប្រភពដដែលមានជំនឿថា ការជីកជាស្រះ និងអណ្ដូងទាំងនោះ នឹងអាចជួយដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមរបស់ប្រជាពលរដ្ឋបាន។
មេឃុំរាយប៉ាយ ព្រមទាំងប្រជាពលរដ្ឋផង អំពាវនាវឲ្យប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាល និងសប្បុរសជនជួយជាអណ្ដូងបន្ថែមទៀតសម្រាប់រដូវក្តៅខាងមុខ ខ្លាចក្រែងធ្វើឲ្យអ្នកស្រុកកាន់តែជួបការលំបាក។
ជាមួយគ្នានេះ អភិបាលរងខេត្តកំពង់ចាម លោក ជីម លាវ មានប្រសាសន៍ថា អាជ្ញាធរកំពុងយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះបញ្ហាកង្វះទឹករបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅឃុំរាយប៉ាយ។ លោកបញ្ជាក់ថា ក្រៅពីជួយជាស្រះទឹក ឬអណ្ដូងទឹក អាជ្ញាធរក៏បានជួយជាបច្ចេកទេសដើម្បីការពារសុវត្ថិភាពក្នុងការប្រើប្រាស់ទឹកដល់ប្រជាពលរដ្ឋទៀតផង។ លោកបន្តថា ក្រៅពីស្រុកកងមាស បញ្ហាកង្វះទឹកក៏អាចកើតមាននៅស្រុកផ្សេងទៀត ដូចជាស្រុកបាធាយ ស្រុកកំពង់សៀម ជាដើម ប៉ុន្តែអាជ្ញាធរបានដោះស្រាយបញ្ហាទាំងនោះទៅតាមជាក់ស្តែង។
កាលពីថ្ងៃទី១៧ កុម្ភៈ ក្រសួងធនធានទឹក និងឧតុនិយម បានចេញសេចក្តីជូនដំណឹងមួយបញ្ជាក់ថា រដូវប្រាំងក្នុងខែមីនា និងខែមេសា អាកាសធាតុនឹងក្តៅហួតហែងខ្លាំង បរិមាណទឹកភ្លៀងកក់ខែមានតិចតួច ហើយបាតុភូតផ្គររន្ទះ ខ្យល់កន្ត្រាក់កើតឡើងច្រើន។ ចំណែកនៅរដូវវស្សាចាប់ពីខែឧសភា ដល់ខែកក្កដា មានភ្លៀងធ្លាក់តិចតួច ប៉ុន្តែបាតុភូតខ្យល់ផ្គររន្ទះកើតមានច្រើន ហើយភ្លៀងធ្លាក់ច្រើន និងរាយប៉ាយល្អ គឺនៅពាក់កណ្ដាលរដូវវស្សាដល់ចុងរដូវវស្សា ចាប់ពីខែសីហា ដល់ចុងខែវិច្ឆិកា។
ទាក់ទងបញ្ហានេះ ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលប្រជាពលរដ្ឋដើម្បីការអភិវឌ្ឍន៍ និងសន្តិភាព លោក យង់ គិមអេង លើកឡើងថា មូលហេតុបណ្ដាលឲ្យប្រជាពលរដ្ឋប្រឈមបញ្ហាខ្វះទឹក គឺដោយសារតែការបាត់បង់ធនធានធម្មជាតិ និងការបំផ្លាញប្រភពទឹក រួមមានសកម្មភាពលុបបឹងបួ ព្រមទាំងការកើនឡើងនៃកម្ដៅលើពិភពលោកផង។ លោកថា កង្វះទឹកប្រើប្រាស់របស់ប្រជាពលរដ្ឋនឹងកាន់តែធ្វើឲ្យពួកគាត់ធ្លាក់ក្នុងភាពក្រីក្រ ប្រសិនបើរាជរដ្ឋាភិបាលមិនបានដោះស្រាយឲ្យប្រសើរនោះទេ៖ «គឺដោយសារតែគាត់អត់មានពេលទៅរកស៊ី ព្រោះខ្វាយខ្វល់ថាធ្វើយ៉ាងម៉េច ដើម្បីមានទឹកគ្រប់គ្រាន់»។
លោកបន្ថែមថា ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាទាំងនេះ ប្រជាពលរដ្ឋ និងរាជរដ្ឋាភិបាល ត្រូវចូលរួមការពារធនធានធម្មជាតិ និងប្រភពទឹកឲ្យបានត្រឹមត្រូវ។ ជាមួយគ្នានោះ រាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវដាក់ផែនការជាអាទិភាពចំពោះការភ្ជាប់បណ្ដាញប្រភពទឹកស្អាតជូនប្រជាពលរដ្ឋឲ្យបានទូទាំងប្រទេស ពីព្រោះនៅតាមជនបទ ឬតំបន់ដាច់ស្រយាល ភាគច្រើនមិនមានទឹកស្អាតសម្រាប់ប្រើប្រាស់ឡើយ៕
No comments:
Post a Comment