Fri, 26 February 2016 ppp
កៃ គឹមសុង and តាំង រីនិត្យ
 |
| លោក ងួន ម៉េងតិច អគ្គនាយកសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជាឆ្លើយសំណួរកាសែតភ្នំពេញប៉ុស្ដិ៍កាលពីសប្ដាហ៍មុន។ គាំ ច័ន្ទរស្មី |
លោក ងួន ម៉េងតិច ជាអាណិកជនខ្មែរអាមេរិកបច្ចុប្បន្នជាអគ្គនាយកសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជាដែលដឹកនាំដោយលោកឧកញ៉ា គិត ម៉េង ប្រធានក្រុមហ៊ុនរ៉ូយ៉ាល់គ្រុប។ លោក ម៉េងតិច មានស្រុកកំណើតនៅស្រុកស្អាង ខេត្តកណ្តាល។
លោកកើតនៅឆ្នាំ ១៩៥៣ នៅពេលដែលកម្ពុជាទទួលបានឯករាជ្យពីអាណានិគមនិយមបារាំងហើយបានសិក្សារៀនសូត្រក្នុងសង្គមរាស្ដ្រនិយមរបស់ព្រះករុណព្រះបាទ នរោត្តម សីហនុ។ លោកបានឆ្លងកាត់របបវាលពិឃាតខ្មែរក្រហម (១៩៧៥-១៩៧៩) ដូចពលរដ្ឋខ្មែរទូទៅដែរ។
លោក ងួន ម៉េងតិច បានចេញទៅសហរដ្ឋអាមេរិកនៅថ្ងៃទី ៤ ខែសីហា ឆ្នាំ ១៩៨០។ លោកបានរំឭកឲ្យដឹងថា «ដំបូងខ្ញុំទៅនៅរដ្ឋ Illinois ដោយរស់នៅហ្នឹងបានជិតបួនឆ្នាំ។ នៅទីនោះមិនទាន់បានមួយឆ្នាំផងខ្ញុំក៏បានចូលធ្វើការជាមួយក្រសួងសុខាភិបាលអាមេរិកបានចំនួនជាងបួនឆ្នាំហើយបានប្ដូរទៅនៅរដ្ឋកាលីហ្វ័រនីញ៉ា និងរៀននៅទីនោះបានបួនឆ្នាំទៀត។ ក្រោយពីរៀនចប់ខ្ញុំក៏បានត្រលប់ទៅរស់នៅរដ្ឋMassachusetts នៅមិនដល់មួយឆ្នាំទេក៏បានចូលធ្វើការនៅក្រសួងសង្គមកិច្ចអាមេរិក (Welfare Department) ហ្នឹងតែម្តង»។
 |
| ឈើប្រណីតដែលគេលួចដុតបំផ្លាញពេលកន្លងមក។ រូបថត សហការី |
ជីវិតរបស់លោក ម៉េងតិច ហាក់មិនសូវជួបការលំបាកដូចអាណិកជនខ្មែរមួយចំនួនឡើយ។ នៅសហរដ្ឋអាមេរិកលោកបានរៀនជំនាញផ្នែកអេឡិចត្រូនិកប៉ុន្ដែដោយមិនសូវមានចំណូលចិត្តលោក ម៉េងតិច បានចូលបម្រើការងារខាងសង្គមកិច្ចវិញ។
លោកថ្លែងថា៖ «កាលរៀនហ្នឹងគឺខ្ញុំនឹកថាចង់យកជំនាញមួយដែលអាចរកការងារធ្វើឲ្យបានភ្លាមៗព្រោះកាលសម័យឆ្នាំ ១៩៨០ ហ្នឹងគឺខាងអេឡិចត្រូនិកមានប្រជាប្រិយភាពខ្លាំងណាស់ក៏ប៉ុន្ដែខ្ញុំបែរជាស្រឡាញ់កិច្ចការសង្គមកិច្ចខ្លាំងទៅវិញហើយក៏ធ្វើការងារផ្នែកសង្គមកិច្ចរហូតទៅដល់ឆ្នាំ ២០០៥ ជាពេលដែលលោកឧកញ៉ា គិត ម៉េង បានដឹកនាំក្រុមការងារទូរទស្សន៍ CTN ទៅសហរដ្ឋអាមេរិក។
លោក ម៉េងតិច បានមានប្រសាសន៍ថា «នៅពេលហ្នឹងខ្ញុំក៏បានជួយខាងផ្នែកហ្នឹងដែរដើម្បីរៀបចំព្រោះយើងសប្បាយចិត្តណាស់ឃើញទូរទស្សន៍ខ្មែរយើងអាចបើកដំណើរការនៅស្រុកអាមេរិកបាន»។
លោក ម៉េងតិច មានប្រសាសន៍ថានៅពេលនោះហើយដែលអ្នកឧកញ៉ា គិត ម៉េង បានអញ្ជើញលោក ឲ្យធ្វើជាអគ្គនាយកសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជារហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ។ «ខ្ញុំសូមអរគុណដល់ឧកញ៉ា ម៉េង ដែលគាត់បានយកខ្ញុំមកជួយកិច្ចការសេដ្ឋកិច្ចនៅសភាពាណិជ្ជកម្មនេះ»។
លោក ងួន ម៉េងតិច បានរៀបអាពាណ៍ពិពាហ៍ភរិយាទី ១ នៅសហរដ្ឋអាមេរិកដោយមានកូន ៤ នាក់។ ភរិយា និងកូនៗរបស់លោករស់នៅសហរដ្ឋអាមេរិកតែបានបែកបាក់គ្នាហើយ។ បច្ចុប្បន្នលោករស់នៅជាមួយភរិយាក្រោយ និងមានកូនស្រីម្នាក់។
ជាអ្នកជំនាញខាងសង្គមកិច្ច និងសេដ្ឋកិច្ចលោក ម៉េងតិច បានផ្ដល់ជាទស្សនៈថាកម្ពុជាកំពុងស្ថិតនៅលើផ្លូវដ៏វែងឆ្ងាយក្នុងការស្ថាបនាប្រទេសក្នុងបរិយាកាសសន្ដិភាព។
លោកបាននិយាយថា សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាអាចបោះជំហានទៅមុខបានវាអាស្រ័យដោយកត្តាស្ថិរភាពនយោបាយដែលចាំបាច់ត្រូវរក្សាឲ្យខាងតែបានជារៀងរហូតប្រសិនបើកម្ពុជាចង់រត់តាមសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសជិតខាងក្នុងរង្វង់ ២០ ឆ្នាំខាងមុខទៀត។
លោក ម៉េង តិច បានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្ដិ៍កាលពីសប្ដាហ៍មុនថាទាំងរដ្ឋ និងឯកជនត្រូវរួមគ្នាអនុវត្តច្បាប់ដើម្បីទាក់ទាញវិនិយោគិនបរទេស។ ក្នុងរយៈពេលជាង ១០ ឆ្នាំសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា (CCC) បានដើរតួមួយផ្នែកក្នុងការកៀរគរវិនិយោគិនបរទេស។
ចំពោះអ្នកវិនិយោគក្រៅប្រទេសអ្នកមិនដែលមកឃើញកម្ពុជាផ្ទាល់តែងមើលមកកម្ពុជាក្នុងក្រសែភ្នែកខ្មៅងងឹតប៉ុន្តែសម្រាប់អ្នកដែលបានមកដល់ហើយគេយល់ថាកម្ពុជាមានសក្ដានុពលសេដ្ឋកិច្ចយ៉ាងខ្លាំងទោះជាកម្ពុជាទើបតែចេញពីសង្គ្រាមក៏ដោយ។ លោកថ្លែងថា៖ «អ្នកឧកញ៉ា គិត ម៉េង បានខិតខំកៀរគរក្រុមវិនិយោគិនបរទេសជាច្រើនក្រុម និងជាច្រើនប្រទេសផ្សេងៗគ្នាដាក់ទុនវិនិយោគបង្កើតក្រុមហ៊ុនផ្ដល់ការងារជូនពលរដ្ឋខ្មែរជាច្រើនពាន់នាក់»។ «ប៉ុន្តែការនាំវិនិយោគិនចូលស្រុកហ្នឹងអ្នកខ្លះមើលអត់បានឃើញទេ។ បើយើងសង្កេតមើលរីកចម្រើននាពេលបច្ចុប្បន្ន វិស័យឯកជនបាន និងកំពុងដើរតួសំខាន់ក្នុងការជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ច»។
ទាក់ទិននឹងគោលនយោបាយសេដ្ឋកិច្ចរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានកំណត់សសរស្តម្ភយ៉ាងហោចណាស់ចំនួនបួនជាសសរស្តម្ភសម្រាប់ទ្រទ្រង់សេដ្ឋកិច្ចជាតិរួមមានវិស័យកសិកម្ម ទេសចរណ៍ ការនាំចេញសម្លៀកបំពាក់ និងវិស័យសំណង់។ ប៉ុន្ដែវិស័យទាំងនេះនៅមិនទាន់រឹងមាំខ្លាំងដូចការរំពឹងទុកទេវិស័យទាំង ៤ នឹងជួបការប្រឈមខ្លះនៅពេលអនាគត។
លោក ម៉េងតិច បានមានប្រសាសន៍ថាវិស័យកសិកម្មរបស់កម្ពុជាកំពុងស្ថិតនៅជាកសិកម្មខ្នាតតូចនៅឡើយ។ កសិករត្រូវការឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាលជួយផ្នែកធារាសាស្ដ្រ ទឹកស្រោចស្រពស្រូវស្រែ និងធានាលើតម្លៃស្រូវ ឬុអង្ករសមរម្យសម្រាប់កសិករ។
លោកបាននិយាយថា៖ «ស្រូវគួរត្រូវបានធានាតម្លៃណាមួយពិតប្រាកដដោយរដ្ឋាភិបាល។ រីឯវិស័យទេសចរណ៍វិញគួរគ្រប់គ្រង និងរក្សាប្រាក់ចំណូលបានមកពីការលក់សំបុត្រចូលទស្សនាប្រាសាទអង្គរវត្តខេត្តសៀមរាបឲ្យបានត្រឹមត្រូវ»។
ដោយឡែកឧស្សាហកម្មនាំចេញសម្លៀកបំពាក់វិញក៏អាចនឹងប្រឈមដែរនៅពេលអនាគតនោះគឺពេលដែលកូតាសម្លៀកបំពាក់ត្រូវបញ្ចប់។ លោក ម៉េងតិច បញ្ជាក់ថា៖ «បើនិយាយទៅវិស័យកាត់ដេរហ្នឹងពុំមានលំនឹងឲ្យច្បាស់លាស់ទេតែបើយើងចេះការពារ វានឹងបានយូរដែរ។ យើងសង្កេតឃើញថាប្រទេសដទៃៗទៀតដែលគេធ្វើបានមានលំនឹងល្អកាលណាយើងធ្វើច្បាប់ទម្លាប់ឲ្យបានច្បាស់លាស់ខ្ញុំជឿថារោងចក្រអស់ហ្នឹងវាអត់ទៅណាទេត្រូវនៅជាមួយយើងរហូតប៉ុន្ដែបើយើងធ្វើមិនសូវស្រួលវិញអាហ្នឹងវាធ្វើឲ្យរំខានការរកស៊ី»។
មានវិវាទជាច្រើនបានកើតឡើងក្នុងវិស័យកាត់ដេរសម្លៀកបំពាក់នេះ។ ម្ចាស់រោងចក្រជួបការលំបាកក្នុងការរកប្រាក់ចំណេញរីឯកម្មករបាតុកម្មទាមទារប្រាក់ខែច្រើនដែរ។
លោក ម៉េងតិច បានបញ្ជាក់ថា បញ្ហានេះកន្លងមកមានការចោទដាក់គ្នារវាងម្ចាស់រោងចក្រ និងកម្មករដែលជាទូទៅឈានដល់ធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងគ្នាដែលនាំឲ្យខូចប្រយោជន៍ទាំងសងខាងក៏ប៉ុន្តែបញ្ហាដែលធំបំផុតគឺ“អ្នកកណ្តាល”បង្កឲ្យមានបញ្ហាទាំងនោះ។ «ខ្ញុំគិតថាបើអ៊ីចឹងមានតែរដ្ឋាភិបាលទេដែលអាចដោះស្រាយកន្លែងហ្នឹងបាន។ ខ្ញុំតែងសង្កេតឃើញថាកម្មករតវ៉ាទារប្រាក់ខែសមរម្យចំពោះខ្ញុំគិតថាប្រាក់ខែត្រឹម ១៦០ ដុល្លារអត់គ្រាន់ទេ។ លោកថ្លែងថាប្រាក់ខែកម្មករគួរតែបាន ៣០០ ឬ ៤០០ ដុល្លារទើបសមរម្យបើយើងធ្វើត្រឹមត្រូវទាំងអស់គ្នា។ លោកបានស្នើឲ្យមានការផ្តន្ទាទោស ឬត្រូវដកឧបសគ្គដែលបានបង្កឡើងដោយអ្នកកណ្ដាល [មន្ដ្រីពុកលួយ] ចាំតែទាញយកប្រយោជន៍ពីម្ចាស់រោងចក្រ និងកម្មករ»។
ដោយឡែកវិស័យសំណង់វិញលោក ងួន ម៉េងតិច បានហៅវិស័យនេះថាជា «ពពុះសាប៊ូ»។ ចំពោះខ្ញុំសង្កេតមើលជាទូទៅយើងពុំបាច់មើលអីឆ្ងាយទេមើលតែដីធ្លីយើងនៅទីនេះបើនិយាយពីតម្លៃគឺវាហួសការស្មានវាហួសតម្លៃទីផ្សារ។ នៅប្រទេសដទៃទៀតដូចនៅអាមេរិកជាដើមផ្ទះវីឡាមួយតម្លៃត្រឹម ៣០ ម៉ឺន ឬ ៤០ ម៉ឺនដុល្លារទេតែនៅស្រុកយើងមានតម្លៃពី ៧០ ម៉ឺនដុល្លារទៅ ១ លានដុល្លារវាធ្ងន់ណាស់។
តាមទស្សនៈរបស់លោក ម៉េងតិច កម្ពុជាមិនមែនមានត្រឹមតែសសរស្ដម្ភទាំង ៤ ខាងលើនោះទេដែលជាសសរស្ដម្ភសេដ្ឋកិច្ចនោះការពិតមានព្រៃសម្បទានវិស័យរ៉ែប្រេងកាត រ៉ែមាស និងកោះជាច្រើនដ៏មានសក្ដានុពលថែមទៀតក្នុងការជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ច។ ប៉ុន្ដែគួរឲ្យស្ដាយដែលធនធានទាំងនេះមិនត្រូវបានប្រើប្រាស់ឲ្យបានសមស្របដោយសារមានអំពើពុករលួយ។
នៅពេលសួរពីទស្សនៈរបស់លោកទាក់ទងនឹងដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច និងព្រៃសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចលោក ងួន ម៉េងតិច បានសម្ដែងក្តីបារម្ភចំពោះដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចដែលផ្តល់ឲ្យក្រុមហ៊ុនបរទេស។ លោកថ្លែងថារដ្ឋគួរដកចេញពីដៃក្រុមហ៊ុនបរទេសហើយផ្ដល់ជូនវិនិយោគិនក្នុងស្រុកវិញជាជាងផ្ដល់ក្រុមហ៊ុនបរទេសដែលអាចនាំមកនូវបញ្ហាសម្រាប់ថ្ងៃក្រោយ។
លោក ម៉េងតិច ថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំជឿថាដីសម្បទានកន្លងមករដ្ឋាភិបាលផ្ដល់ឲ្យទៅក្រុមហ៊ុនបរទេសអាហ្នឹងវាជារឿងមួយលំបាកណាស់។ ខ្ញុំគិតថាបើចង់ឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរសប្បាយចិត្តមានតែផ្តល់ដីសម្បទាននោះឲ្យប្រជាជនខ្មែរទើបជាការល្អ។ គាត់អាចមានដីធ្លី អាចប្រកបអាជីវកម្មបង្កើតការងារបន្ថយចំណាកស្រុក។ បើសិនជាយើងបណ្តោយឲ្យពលករចេញទៅក្រៅប្រទេសអស់សេដ្ឋកិច្ចយើងនឹងចុះខ្សោយហើយការអភិវឌ្ឍនានាក៏មានការយឺតយ៉ាវដែរ។
លោក ម៉េងតិច បានថ្លែងថាចំពោះកោះរបស់កម្ពុជាវិញបើវិនិយោគឲ្យបានត្រឹមត្រូវវានឹងមានផលប្រយោជន៍ទាំងអស់គ្នាទាំងអ្នកវិនិយោគរដ្ឋាភិបាល និងប្រជាពលរដ្ឋ។ លោក ម៉េងតិច ថ្លែងថាអ្នកដែលចេញលុយវិនិយោគត្រូវតែមានចំណេញប្រាក់អ៊ីចឹងហើយក៏ប៉ុន្តែវាក៏ចាំបាច់ផ្តល់ការងារដល់ប្រជាពលរដ្ឋនៅជុំវិញហ្នឹង ឬនៅឆ្ងាយទៅធ្វើការនៅហ្នឹងដែរ។
លោកបានស្នើថា៖ «រាល់កោះទាំងអស់របស់កម្ពុជាគួរត្រូវបានសម្បទានដល់ក្រុមហ៊ុនក្នុងស្រុកដើម្បីវិនិយោគព្រោះទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយអ្នកនៅក្នុងស្រុកត្រូវតែចេះថ្លឹងថ្លែងហើយមិនអាចធ្វើអ្វីដែលបំពានច្បាប់បានទេខ្ញុំមានជំនឿអ៊ីចឹង»។
ខណៈពេលដែលកម្ពុជាកំពុងមានកំណើតសេដ្ឋកិច្ចល្អវិវាទក្នុងវិស័យជំនួញក៏សម្បូរដែរ។
លោក ម៉េងតិច ជំរុញឲ្យមានតុលាការពាណិជ្ជកម្មឲ្យបានឆាប់ក្នុងការដោះស្រាយជម្លោះផ្នែកជំនួញ។ លោកបញ្ជាក់ថាវិវាទផ្នែកពាណិជ្ជកម្មមិនគួរត្រូវវិនិច្ឆ័យដោយតុលាការស៊ីវិលឡើយ។ បច្ចុប្បន្នតុលាការស៊ីវិលគ្មានជំនាញក្នុងការកាត់ក្ដីរឿងវិវាទពាណិជ្ជកម្មទេ។ លោកថ្លែងថា៖ «នៅស្រុកគេគេអត់មានយកតុលាការបែបបាយឡុកបាយឡដូចយើងទេ។ គេត្រូវតែមានតុលាការជំនាញខាងពាណិជ្ជកម្ម»។
ដំណើរវិវត្តន៍សេដ្ឋកិច្ច និងសភាពការណ៍នយោបាយគួរត្រូវបានរក្សាឲ្យបានល្អពិសេសស្ថានការណ៍នយោបាយនៅមុន និងក្រោយបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ ២០១៨ ខាងមុខនេះ។
ដោយមើលឃើញថាគណៈកម្មការរៀបចំការបោះឆ្នោត គ.ជ.ប បានទទួលស្គាល់ដោយគណបក្សនយោបាយធំទាំងពីរ CPP និង CNRP លោក ម៉េងតិច យល់ថាស្ថានការនយោបាយក្រោយបោះឆ្នោតនឹងមិនមានអ្វីជាឧបសគ្គទៀតទេ។ នៅពេលសួរថាតើសមត្ថភាពរបស់លោក សម រង្ស៊ី ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិអាចនឹងក្លាយទៅជានាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាបានឬទេ?
លោក ងួន ម៉េងតិច ថា“មិនអាចទេ” ពីព្រោះគាត់មិនមានជំហរច្បាស់លាស់ ខ្វះចិត្តអំណត់៕
No comments:
Post a Comment