Khmerization: Analysis: What is the obstacle to the direct negotiation betweem Hun Sen and Sam Rainsy? វិភាគ៖ អ្វីជាឧបសគ្គដល់ការចរចារវាង លោក ហ៊ុន សែន និងលោក សម រង្ស៊ី?

ដោយ៖ ពៅ មេត្តា | ថ្ងៃពុធ ទី21 ខែសីហា ឆ្នាំ2013, VoD

ស្តាប់សំឡេង៖

វិភាគ៖ អ្វីជាឧបសគ្គដល់ការចរចារវាង លោក ហ៊ុន សែន និងលោក សម រង្ស៊ី?

ការខ្វែងគំនិត គ្នារវាងថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា កើតមានឡើងតាំងពីក្រោយការបោះឆ្នោតមួយថ្ងៃ នៅពេលដែលមន្ត្រីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ប្រកាសថា ឈ្នះឆ្នោត ហើយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិច្រានចោលលទ្ធផលនោះ។

រហូតមកដល់ថ្ងៃទី២១ខែសីហា មិនទាន់ឃើញសញ្ញានៃដំណោះស្រាយដោយសន្តិវិធីនៅឡើយ ក្រៅពីការបង្ហាញសាច់ដុំដាក់គ្នា គឺគណបក្សប្រឆាំងព្រមានធ្វើមហាតុកម្មទូទាំងប្រទេស ចំណែកគណបក្សកាន់អំណាច ដាក់ពង្រាយកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ និងរថពាសដែក នៅតំបន់ផ្សេងៗ ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ និងនៅតាមបណ្តាខេត្តមួយចំនួន។

មូលហេតុដែលនាំឲ្យខ្មែរ និងខ្មែរ និយាយស្តាប់គ្នាមិនបាន មិនយល់គ្នានេះ នាយិការអង្គការសីលកា លោកស្រី ធីតា ឃឹះ ពិនិត្យឃើញថា ចំណុចស្នូលនៃដំណោះស្រាយ គឺគណៈកម្មការឯករាជ្យ ដើម្បីស៊ើបអង្កេតភាពមិនប្រក្រតី អំឡុងពេលបោះឆ្នោតបង្កើតមិនទាន់ចេញ។ មូលហេតុមួយ ដែលបង្កើតគណៈកម្មការឯករាជ្យមិនចេញ ដោយសារតែកម្ពុជាមិនទាន់មានបទពិសោធន៍ដោះស្រាយជម្លោះ ហើយភាគីពាក់ព័ន្ធមិនទាន់មានជំនឿលើអាជ្ញាកណ្តាល។

លោកស្រី ធីតា ឃឹះ យល់ថា អាជ្ញាកណ្តាលដែលមានប្រសិទ្ធភាពក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាជាប់គាំង នយោបាយនេះ គឺមានតែព្រះមហាក្សត្រ អង្គការសហប្រជាជាតិ ឬរកអ្នកដែលមានបទពិសោធន៍នៅតំបន់អាស៊ាន ឲ្យជួយសម្របសម្រួល ៖ "ដើម្បីរកឲ្យឃើញនៅបញ្ហារួម ហើយមានការស្រុះស្រួល ដូច្នេះមានតែទទួលស្គាល់ទៅលើស្ថាប័នធំមួយ មានន័យថា ទាល់តែអ្នកហ្នឹងឯងមានអំណាច ទៅលើអ្នកទាំងពីរហ្នឹង អ្នកដែលមានអំណាចទៅលើអ្នកទាំងពីរហ្នឹង មានតែព្រះមហាក្សត្រ ហើយមិនលើព្រះមហាក្សត្រទៀតហ្នឹង មានតែអង្គការUN ឫមួយក៏យើងរកទៅខាងអ្នកកណ្ដាល គឺមកពីខាងតំបន់ ខាងម្ដុំអាស៊ាន"។

បទពិសោធន៍របស់កម្ពុជា ក៏ធ្លាប់ពឹងបរទេសឲ្យក្នុងការបញ្ចប់បញ្ហាប្រឈមដែរ ដូចជា ការបញ្ចប់សង្គ្រាមរាំរ៉ៃ បង្កើតបានជាសន្និសញ្ញាសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស២៣ តុលា ឆ្នាំ១៩៩១ ក្រោយការសម្របសម្រួលរបស់បារាំង ហើយរៀបចំការបោះឆ្នោតលើកដំបូង រៀបចំដោយអង្គការសហប្រជាតិនៅឆ្នាំ១៩៩៣។ សង្គ្រាមនៅតាមបណ្តោយព្រំដែនរវាងកម្ពុជា និងថៃ ក៏មានការសម្របសម្រួល ពីប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី និងអង្គការសហប្រជាជាតិផងដែរ។

បច្ចុប្បន្នរបាំងធំនៃការដោះស្រាយ ភាពជាប់គាំងនយោបាយ គឺមិនទាន់មានអាជ្ញាកណ្តាលរឹងមាំ។ គណៈកម្មការឯករាជ្យដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិស្នើឡើងនោះ មានសមាសភាពគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា អង្គការសង្គមស៊ីវិលជាតិ-អន្តរជាតិ និងស្នើឲ្យអង្គការសហប្រជាជាតិធ្វើជាអ្នកអង្កេតការណ៍ ដោយមិនដាក់បញ្ចូលសមាសភាព គ.ជ.ប ទេ។ តែសម្រាប់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា នៅតែទាមទារឲ្យដាក់បញ្ចូល សមាសភាព គ.ជ.ប ចូលគណៈកម្មការឯករាជ្យនេះ។

មូលហេតុដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ស្នើមិនឲ្យដាក់បញ្ជូលសមាស គ.ជ.ប ដោយសារគណបក្សនេះ ចោទថា គ.ជ.ប ជាអ្នកបង្កឲ្យមានភាពមិនប្រក្រតីច្រើនក្នុងពេលបោះឆ្នោត ដូច្នេះ គ.ជ.ប មិនមានសមត្ថភាពដោះស្រាយបញ្ហាទេ។

រហូតដល់ថ្ងៃទី២១ខែសីហា គណបក្សដែលទទួលបានសំឡេងគាំទ្រច្រើន គឺគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និង គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ មិនទាន់ចរចាពីការ បង្កើតរដ្ឋាភិបាលទេ គឺនៅបន្តចរចាបង្កើតគណៈកម្មការដោះស្រាយភាពមិនប្រក្រតីអំឡុងពេល បោះឆ្នោត។ ភាពមិនប្រក្រតីដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិរកឃើញហើយទាមទារឲ្យ ដោះស្រាយដូចជា ទឹកខ្មៅជ្រលក់ដៃលាងជ្រះ នាំឲ្យមានអ្នកបោះឆ្នោតបោះលើសពីមួយដង អ្នកបាត់ឈ្មោះបោះឆ្នោត១លានពីរសែននាក់ និងជនបរទេសចូលបោះឆ្នោតដោយខុសច្បាប់ជាដើម។

ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លោក អ៊ូ វីរៈ យល់ឃើញថា ដើម្បីទម្លាយភាពទាល់ច្រកផ្នែកនយោបាយនេះ គឺលោក សម រង្ស៊ី ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ជាបេក្ខភាពនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងលោក ហ៊ុន សែន អនុប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ជាបេក្ខភាពនាយករដ្ឋមន្ត្រីដែរនោះ ត្រូវជួបគ្នាចរចា ដើម្បីរកដំណោះស្រាយ ៖ "លោក ហ៊ុន សែន និងលោក សម រង្ស៊ី ត្រូវជួបគ្នា ព្រោះអីលោក សម រង្ស៊ី គាត់ចេញទៅក្រៅប្រទេសយូរពេកសព្វថ្ងៃហ្នឹង ចេញទៅការកូនហ្នឹង ខ្ញុំយល់ថា វាជារឿងមួយដែលធ្វើឲ្យបាត់បង់កម្លាំង សន្ទុះរបស់ពួកគាត់រួចបាត់ទៅហើយ ដូច្នេះដល់ពេលនេះគឺដល់ពេលដែលលោក ហ៊ុន សែន និងលោក សម រង្ស៊ី ជួបគ្នាម្ដង ដើម្បីជជែកគ្នាលើបញ្ហាធំៗទាំងអស់ហ្នឹងតែម្ដងទៅ ជៀសវាងពីការវាយប្រហារគ្នាតាមសារព័ត៌មានគ្នាទៅវិញទៅមក វាគ្មានប្រយោជន៍អ្វីដល់ប្រទេសជាតិទាល់តែសោះបាទ" ។

ប្រធានលេខាធិការដ្ឋានប្រតិបត្តិនៃ គណៈកម្មាធិការប្រព្រឹត្តិកម្ម លោក សួន ប៊ុនស័ក្តិ មានជំនឿថា ដំណោះស្រាយសមស្របមួយ អាចនឹងកើតមានឡើង ប្រសិនអ្នកនយោបាយគិតប្រយោជន៍ជាតិជាធំ ហើយដោះស្រាយភាពមិនប្រក្រតីនានាពេលបោះឆ្នោត រួមគ្នានោះ ៖ "ប្រសិនជាយើងអាច ទទួលយកបានជាមួយគ្នា គឺយើងស្រុះស្រួលគ្នាទៅ ទទួលយកបានតាមភាពស្របច្បាប់ទៅ ហើយយើងបម្រើការជូន ប្រជាជាតិយើងទាំងមូលទៅ អានេះហើយគេថា ប្រយោជន៍ជាតិជាធំ ហើយខ្ញុំសូមឲ្យអ្នកនយោបាយទាំងពីរហ្នឹង ប្រកាន់យកប្រយោជន៍ជាតិជាធំ វាសំខាន់ជាជាងការជជែកគ្នា តែពីរឿងអំណាច គិតតែពីរឿងតួនាទី ខ្លាំងពេកបាទ" ។

មាត្រា៨២ថ្មីនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ចែងថា រដ្ឋសភាបើកសម័យប្រជុំដំបូង ហុកសិបថ្ងៃយ៉ាងយូរ ក្រោយពេលបោះឆ្នោត តាមការកោះប្រជុំរបស់ព្រះមហាក្សត្រ។ បើគិតរយៈពេល៦០ថ្ងៃ សម័យប្រជុំសភាដំបូងអាចនឹងចាប់ផ្តើមនៅ ចុងខែកញ្ញា តែគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ធ្លាប់បង្ហាញជំហរថានឹងមិនចូលរួមប្រជុំទេ ប្រសិនបើមិនដោះស្រាយភាពមិនប្រក្រតី អំឡុងពេលបោះឆ្នោត ដើម្បីរកយុត្តិធម៌ជូនប្រជាពលរដ្ឋនោះ។

សូមសរសេមកកាន់លោក ពៅ មេត្តា minpov@vodhotnews.com

A Change of Guard

Wednesday 21 August 2013

Analysis: What is the obstacle to the direct negotiation betweem Hun Sen and Sam Rainsy? វិភាគ៖ អ្វីជាឧបសគ្គដល់ការចរចារវាង លោក ហ៊ុន សែន និងលោក សម រង្ស៊ី?

ដោយ៖ ពៅ មេត្តា | ថ្ងៃពុធ ទី21 ខែសីហា ឆ្នាំ2013, VoD

ស្តាប់សំឡេង៖

1 comment:

A Change of Guard

Wednesday 21 August 2013

Analysis: What is the obstacle to the direct negotiation betweem Hun Sen and Sam Rainsy? ​វិភាគ​៖ អ្វី​ជា​ឧបសគ្គ​ដល់​ការចរចា​រវាង លោក​ ហ៊ុន សែន និងលោក​ សម រង្ស៊ី​?​

ដោយ៖​ ពៅ មេត្តា​ | ថ្ងៃពុធ ទី21 ខែសីហា ឆ្នាំ2013, VoD

ស្តាប់សំឡេង៖​

1 comment:

Analysis: What is the obstacle to the direct negotiation betweem Hun Sen and Sam Rainsy? វិភាគ៖ អ្វីជាឧបសគ្គដល់ការចរចារវាង លោក ហ៊ុន សែន និងលោក សម រង្ស៊ី?

ដោយ៖ ពៅ មេត្តា | ថ្ងៃពុធ ទី21 ខែសីហា ឆ្នាំ2013, VoD

ស្តាប់សំឡេង៖