អ្នកស្រាវជ្រាវឯករាជ្យផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍សង្គម លោក កែម ឡី
មានប្រសាសន៍ថា
បច្ចុប្បន្ននេះហាក់មិនមានអ្នកជួយគិតគូរពីបញ្ហាបូរណភាពទឹកដី
ឬសកម្មភាពរំលោភទឹកដីពីប្រទេសជិតខាងនោះទេ។ លោករកឃើញថា
សកម្មភាពរំលោភទឹកដីខ្មែរតាមបន្ទាត់ព្រំដែនពីភាគីថៃ
បានកើតមានជាបន្តបន្ទាប់។ លោកបានរៀបរាប់ដើមហេតុ
និងទំហំនាំឲ្យកម្ពុជា បាត់ទឹកដីតាមបន្ទាត់ព្រំដែន
នាខេត្តមួយចំនួនទៅឲ្យប្រទេសថៃ កន្លងមក។
អ្នកស្រាវជ្រាវរូបនេះព្រួយបារម្ភចំពោះផែនការរុករកបង្គោល ឬកំណត់ព្រំដែនគោក រវាងកម្ពុជា-ថៃ ដែលបន្សល់ទុកពីអាណាព្យាបាលបារាំង អាចនាំឲ្យកម្ពុជា បាត់បង់ទឹកដីថែមទៀត ព្រោះបច្ចុប្បន្ន ទឹកដីតាមបន្ទាត់ព្រំដែនដែលកន្លងមកគ្រប់គ្រងដោយអតីតកងទ័ពខ្មែរ ក្រហម រណសិរ្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច និងរណសិរ្សរំដោះប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ត្រូវបានប្រទេសថៃ កាន់កាប់ស្ទើរទាំងស្រុងទៅហើយនោះ។
លោក កែម ឡី ដែលបានចុះស្រាវជ្រាវបញ្ហាព្រំដែន ឬបញ្ហាចំណាកស្រុកជាដើម តាមព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ នាខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ដើមខែមីនា ឆ្នាំ២០១៣ លោកបានស្រង់សម្ដីពលរដ្ឋមកអះអាងថា បច្ចុប្បន្នទឹកដីតាមព្រំដែនដែលអតីតទាហានតស៊ូគ្រប់គ្រងអំឡុងពេល ប្រទេសមានសង្គ្រាមមុនឆ្នាំ១៩៩៦ ត្រូវបាត់បង់ទៅប្រទេសថៃ។
លោកបន្តថា ការបាត់បង់ទឹកដីនេះ អាចកើតមានបន្ទាប់ពីកម្លាំងតស៊ូជាយដែន ឬអតីតកងទ័ពខ្មែរក្រហមមួយផ្នែក បានធ្វើសមាហរណកម្ម ឬចូលរួមបង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះជាមួយរដ្ឋាភិបាលក្នុងឆ្នាំ១៩៩៦។ លោកបន្តថា ទឹកដីខ្មែរតាមព្រំដែនដែលពលរដ្ឋអះអាងថាបាត់ទៅប្រទេសថៃ គឺមានជម្រៅពី ១គីឡូម៉ែត្រ ទៅ ៣គីឡូម៉ែត្រ មាននៅម្តុំច្រកព្រំដែនអូរបីជាន់ ម្តុំច្រកព្រំដែនក៥ ច្រកជោគជ័យ ច្រកព្រៃគប់ និងម្តុំច្រកបឹងត្រកួន នៅស្រុកអូរជ្រៅ និងស្រុកថ្មពួក ក្នុងខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ជាដើម។
ទោះយ៉ាងណា លោក កែម ឡី មិនហ៊ានវាយតម្លៃទៅលើរបាយការណ៍របស់ខ្លួនស្ដីពីការបាត់បង់ទឹកដី តាមបន្ទាត់ព្រំដែននេះទេ ដោយបញ្ជាក់ខ្លីថា ការអះអាងរបស់លោកគឺផ្អែកទៅតាមពលរដ្ឋលើកឡើង។ លោកថា របាយការណ៍វាយតម្លៃនេះមានតម្លៃ ឬកម្រិតស្តង់ដារប៉ុណ្ណា គឺវាអាស្រ័យទៅលើបុគ្គល ឬស្ថាប័ននីមួយៗជាអ្នកវាយតម្លៃ។ រឿងនេះ សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋមានលំនៅឋានជាប់តាមបន្ទាត់ព្រំដែនខេត្ត បន្ទាយមានជ័យ និងខេត្តប៉ៃលិន ក៏បានអះអាងពីសកម្មភាពថៃ រំលោភចូលទឹកដីខ្មែរនៅតាមព្រំដែននេះដូចគ្នាដែរ។
ពលរដ្ឋមិនបង្ហាញអត្តសញ្ញាណ នៅខេត្តប៉ៃលិន បានរៀបរាប់ថា សកម្មភាពថៃ ទន្ទ្រានចូលកាន់កាប់ដីធ្លីនៅតាមព្រំដែន បានកើតមានស្ទើរជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ ពលរដ្ឋអះអាងថា ដីព្រៃតាមបន្ទាត់ព្រំដែន ឬទីកន្លែងពុំមានពលរដ្ឋសង់លំនៅឋាន ទាហានថៃ តែងចូលកាន់កាប់ និងដាក់ពង្រាយកងទ័ព ព្រមទាំងមានពេលខ្លះគំរាមពលរដ្ឋឲ្យរុះរើលំនៅឋានថែមទៀត។
កសិកររស់នៅសង្កាត់បរយ៉ាខា ក្រុងប៉ៃលិន បានឲ្យដឹងទៀតថា ដីចម្ការបង្កបង្កើនផលដែលពលរដ្ឋរុករានពីឆ្នាំ២០០០ មក ទាហានថៃ តែងមករំខាន និងគំរាមមិនឲ្យដាំដុះញឹកញាប់។ ជាងនេះទៀត ការរស់នៅ និងការបង្កបង្កើនផលរបស់កសិករតាមព្រំដែន ស្ថិតក្នុងសង្កាត់បរយ៉ាខា ក្រៅពីរងការគំរាមពីកងទ័ពថៃ ក៏ត្រូវអ្នកមានអំណាចក្នុងជួររដ្ឋាភិបាល មកគំរាមយកដីចម្ការ និងបង្ខំពលរដ្ឋឲ្យចាកចេញពីលំនៅឋានថែមទៀត។
មិនខុសគ្នាទេ អ៊ំស្រីវ័យជិត ៧០ឆ្នាំ ឈ្មោះ សារី ពៅ មានលំនៅឋានក្បែរច្រកព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ ច្រកបឹងត្រកួន ស្រុកថ្មពួក ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ បានទទួលស្គាល់ និងមានអារម្មណ៍សោកស្ដាយដែលដីធ្លីតាមព្រំដែនត្រូវបាត់បង់ទៅឲ្យ ប្រទេសថៃ។ អ៊ំស្រីបានស្នើឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាល គួរងាកមកគិតគូររឿងបូរណភាពទឹកដីតាមព្រំដែន ដោយស្មារតីទទួលខុសត្រូវខ្ពស់ ព្រោះថាសព្វថ្ងៃនេះ ភាគីថៃ មានមហិច្ឆតាចូលឈ្លាន ឬរំកិលព្រំដែនចូលក្នុងទឹកដីខ្មែរជាបន្តបន្ទាប់។
ប្រធានកិត្តិយសគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច លោក លឺ ឡាយស្រេង ក៏បានទទួលស្គាល់ថា ដីខ្មែរតាមព្រំដែនមួយភាគធំដែលចលនាតស៊ូជាយដែន មានរណសិរ្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ឬអតីតកងទ័ពខ្មែរក្រហមកាន់កាប់កន្លងមក ត្រូវថៃ គ្រប់គ្រងស្ទើរអស់ទៅហើយ។ លោកអះអាងថា សកម្មភាពរំលោភទឹកដីខ្មែរតាមព្រំដែនពីសំណាក់ភាគីថៃ អាចកើតមានក្រោយកម្លាំងតស៊ូជាយដែនបានចូលរួមបោះឆ្នោតនៅឆ្នាំ ១៩៩៣ ទៅតាមកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩១។
យ៉ាងនេះក្តី លោក លឺ ឡាយស្រេង បានស្នើឲ្យប្រមុខរដ្ឋាភិបាល ឬអ្នកនយោបាយគ្រប់និន្នាការបក្សនយោបាយ ត្រូវសហការទប់ស្កាត់រាល់សកម្មភាពឈ្លានពានទឹកដីពីប្រទេសជិតខាង ជាជាងឈ្លោះទាស់ទែងខ្មែរគ្នាឯង។
ទាក់ទិនបញ្ហានេះ លោកទេសរដ្ឋមន្ត្រី វ៉ា គឹមហុង ប្រធានគណៈកម្មាធិការកិច្ចការព្រំដែនរដ្ឋាភិបាល ធ្លាប់បានបញ្ជាក់ថា បញ្ហាព្រំដែននេះគ្មាននរណាទៅឆោតល្ងង់បោះកំណត់បង្គោលព្រំដែនជាមួយ ប្រទេសជិតខាង នាំឲ្យបាត់បង់ទឹកដីខ្លួនទេ។ លោកបន្តថា បញ្ហាកំណត់បង្គោលព្រំដែនគោកជាមួយថៃ រដ្ឋាភិបាលប្រទេសទាំងពីរបានព្រមព្រៀងគ្នាយកតាមបង្គោលព្រំដែនមាន ស្រាប់ និងទទួលស្គាល់ដោយអាណាព្យាបាលបារាំង ក្រោយឆ្នាំ១៩០៤ មានចំនួន ៧៣បង្គោល។
ទោះយ៉ាងណា អតីតកងទ័ពខ្មែរក្រហម លោក ឃិន ប៉ុន បច្ចុប្បន្នរស់នៅខេត្តប៉ៃលិន គ្មានជំនឿថា ការកំណត់បង្គោលព្រំដែនគោកកម្ពុជា-ថៃ នាថ្ងៃខាងមុខ រដ្ឋាភិបាលអាចរក្សាអធិបតីភាព ឬបូរណភាពទឹកដីទៅតាមបង្គោលព្រំដែនពីជំនាន់បារាំង បានទេ ព្រោះសង្កេតឃើញថា ប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ភាគីថៃ បានរំកិលបង្គោលព្រំដែនមកបោះចូលក្នុងទឹកដីខ្មែរធ្លាប់កាន់កាប់ នៅតាមខេត្តជាប់ព្រំដែន។ លោកអះអាងថា ថៃ ពិតជាបានរំកិលបន្ទាត់ព្រំដែន និងពង្រាយទ័ពឈរជើងចូលក្នុងទឹកដីខ្មែរពិតប្រាកដមែន ដែលសកម្មភាពនេះអាចកើតមានក្រោយកម្លាំងតស៊ូជាយដែនបានចូលរួម បង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះជាមួយរដ្ឋាភិបាលនៅឆ្នាំ១៩៩៦។
បញ្ហានេះ មន្ត្រីថ្នាក់ដឹកនាំខេត្តមានមូលដ្ឋានជាប់ព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ មានខេត្តបន្ទាយមានជ័យ និងប៉ៃលិន បានបដិសេធន៍មិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយជុំវិញបញ្ហាព្រំដែននេះទេ។ ដូចគ្នាដែរ វិទ្យុអាស៊ីសេរី ក៏មិនអាចទាក់ទងតំណាងស្ថានទូតថៃ ប្រចាំក្រុងភ្នំពេញ ដើម្បីបំភ្លឺជុំវិញបញ្ហាព្រំដែនបានទេ តាមសារអេឡិចត្រូនិក៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អ្នកស្រាវជ្រាវរូបនេះព្រួយបារម្ភចំពោះផែនការរុករកបង្គោល ឬកំណត់ព្រំដែនគោក រវាងកម្ពុជា-ថៃ ដែលបន្សល់ទុកពីអាណាព្យាបាលបារាំង អាចនាំឲ្យកម្ពុជា បាត់បង់ទឹកដីថែមទៀត ព្រោះបច្ចុប្បន្ន ទឹកដីតាមបន្ទាត់ព្រំដែនដែលកន្លងមកគ្រប់គ្រងដោយអតីតកងទ័ពខ្មែរ ក្រហម រណសិរ្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច និងរណសិរ្សរំដោះប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ត្រូវបានប្រទេសថៃ កាន់កាប់ស្ទើរទាំងស្រុងទៅហើយនោះ។
លោក កែម ឡី ដែលបានចុះស្រាវជ្រាវបញ្ហាព្រំដែន ឬបញ្ហាចំណាកស្រុកជាដើម តាមព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ នាខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ដើមខែមីនា ឆ្នាំ២០១៣ លោកបានស្រង់សម្ដីពលរដ្ឋមកអះអាងថា បច្ចុប្បន្នទឹកដីតាមព្រំដែនដែលអតីតទាហានតស៊ូគ្រប់គ្រងអំឡុងពេល ប្រទេសមានសង្គ្រាមមុនឆ្នាំ១៩៩៦ ត្រូវបាត់បង់ទៅប្រទេសថៃ។
លោកបន្តថា ការបាត់បង់ទឹកដីនេះ អាចកើតមានបន្ទាប់ពីកម្លាំងតស៊ូជាយដែន ឬអតីតកងទ័ពខ្មែរក្រហមមួយផ្នែក បានធ្វើសមាហរណកម្ម ឬចូលរួមបង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះជាមួយរដ្ឋាភិបាលក្នុងឆ្នាំ១៩៩៦។ លោកបន្តថា ទឹកដីខ្មែរតាមព្រំដែនដែលពលរដ្ឋអះអាងថាបាត់ទៅប្រទេសថៃ គឺមានជម្រៅពី ១គីឡូម៉ែត្រ ទៅ ៣គីឡូម៉ែត្រ មាននៅម្តុំច្រកព្រំដែនអូរបីជាន់ ម្តុំច្រកព្រំដែនក៥ ច្រកជោគជ័យ ច្រកព្រៃគប់ និងម្តុំច្រកបឹងត្រកួន នៅស្រុកអូរជ្រៅ និងស្រុកថ្មពួក ក្នុងខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ជាដើម។
ទោះយ៉ាងណា លោក កែម ឡី មិនហ៊ានវាយតម្លៃទៅលើរបាយការណ៍របស់ខ្លួនស្ដីពីការបាត់បង់ទឹកដី តាមបន្ទាត់ព្រំដែននេះទេ ដោយបញ្ជាក់ខ្លីថា ការអះអាងរបស់លោកគឺផ្អែកទៅតាមពលរដ្ឋលើកឡើង។ លោកថា របាយការណ៍វាយតម្លៃនេះមានតម្លៃ ឬកម្រិតស្តង់ដារប៉ុណ្ណា គឺវាអាស្រ័យទៅលើបុគ្គល ឬស្ថាប័ននីមួយៗជាអ្នកវាយតម្លៃ។ រឿងនេះ សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋមានលំនៅឋានជាប់តាមបន្ទាត់ព្រំដែនខេត្ត បន្ទាយមានជ័យ និងខេត្តប៉ៃលិន ក៏បានអះអាងពីសកម្មភាពថៃ រំលោភចូលទឹកដីខ្មែរនៅតាមព្រំដែននេះដូចគ្នាដែរ។
ពលរដ្ឋមិនបង្ហាញអត្តសញ្ញាណ នៅខេត្តប៉ៃលិន បានរៀបរាប់ថា សកម្មភាពថៃ ទន្ទ្រានចូលកាន់កាប់ដីធ្លីនៅតាមព្រំដែន បានកើតមានស្ទើរជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ ពលរដ្ឋអះអាងថា ដីព្រៃតាមបន្ទាត់ព្រំដែន ឬទីកន្លែងពុំមានពលរដ្ឋសង់លំនៅឋាន ទាហានថៃ តែងចូលកាន់កាប់ និងដាក់ពង្រាយកងទ័ព ព្រមទាំងមានពេលខ្លះគំរាមពលរដ្ឋឲ្យរុះរើលំនៅឋានថែមទៀត។
កសិកររស់នៅសង្កាត់បរយ៉ាខា ក្រុងប៉ៃលិន បានឲ្យដឹងទៀតថា ដីចម្ការបង្កបង្កើនផលដែលពលរដ្ឋរុករានពីឆ្នាំ២០០០ មក ទាហានថៃ តែងមករំខាន និងគំរាមមិនឲ្យដាំដុះញឹកញាប់។ ជាងនេះទៀត ការរស់នៅ និងការបង្កបង្កើនផលរបស់កសិករតាមព្រំដែន ស្ថិតក្នុងសង្កាត់បរយ៉ាខា ក្រៅពីរងការគំរាមពីកងទ័ពថៃ ក៏ត្រូវអ្នកមានអំណាចក្នុងជួររដ្ឋាភិបាល មកគំរាមយកដីចម្ការ និងបង្ខំពលរដ្ឋឲ្យចាកចេញពីលំនៅឋានថែមទៀត។
មិនខុសគ្នាទេ អ៊ំស្រីវ័យជិត ៧០ឆ្នាំ ឈ្មោះ សារី ពៅ មានលំនៅឋានក្បែរច្រកព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ ច្រកបឹងត្រកួន ស្រុកថ្មពួក ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ បានទទួលស្គាល់ និងមានអារម្មណ៍សោកស្ដាយដែលដីធ្លីតាមព្រំដែនត្រូវបាត់បង់ទៅឲ្យ ប្រទេសថៃ។ អ៊ំស្រីបានស្នើឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាល គួរងាកមកគិតគូររឿងបូរណភាពទឹកដីតាមព្រំដែន ដោយស្មារតីទទួលខុសត្រូវខ្ពស់ ព្រោះថាសព្វថ្ងៃនេះ ភាគីថៃ មានមហិច្ឆតាចូលឈ្លាន ឬរំកិលព្រំដែនចូលក្នុងទឹកដីខ្មែរជាបន្តបន្ទាប់។
ប្រធានកិត្តិយសគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច លោក លឺ ឡាយស្រេង ក៏បានទទួលស្គាល់ថា ដីខ្មែរតាមព្រំដែនមួយភាគធំដែលចលនាតស៊ូជាយដែន មានរណសិរ្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ឬអតីតកងទ័ពខ្មែរក្រហមកាន់កាប់កន្លងមក ត្រូវថៃ គ្រប់គ្រងស្ទើរអស់ទៅហើយ។ លោកអះអាងថា សកម្មភាពរំលោភទឹកដីខ្មែរតាមព្រំដែនពីសំណាក់ភាគីថៃ អាចកើតមានក្រោយកម្លាំងតស៊ូជាយដែនបានចូលរួមបោះឆ្នោតនៅឆ្នាំ ១៩៩៣ ទៅតាមកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩១។
យ៉ាងនេះក្តី លោក លឺ ឡាយស្រេង បានស្នើឲ្យប្រមុខរដ្ឋាភិបាល ឬអ្នកនយោបាយគ្រប់និន្នាការបក្សនយោបាយ ត្រូវសហការទប់ស្កាត់រាល់សកម្មភាពឈ្លានពានទឹកដីពីប្រទេសជិតខាង ជាជាងឈ្លោះទាស់ទែងខ្មែរគ្នាឯង។
ទាក់ទិនបញ្ហានេះ លោកទេសរដ្ឋមន្ត្រី វ៉ា គឹមហុង ប្រធានគណៈកម្មាធិការកិច្ចការព្រំដែនរដ្ឋាភិបាល ធ្លាប់បានបញ្ជាក់ថា បញ្ហាព្រំដែននេះគ្មាននរណាទៅឆោតល្ងង់បោះកំណត់បង្គោលព្រំដែនជាមួយ ប្រទេសជិតខាង នាំឲ្យបាត់បង់ទឹកដីខ្លួនទេ។ លោកបន្តថា បញ្ហាកំណត់បង្គោលព្រំដែនគោកជាមួយថៃ រដ្ឋាភិបាលប្រទេសទាំងពីរបានព្រមព្រៀងគ្នាយកតាមបង្គោលព្រំដែនមាន ស្រាប់ និងទទួលស្គាល់ដោយអាណាព្យាបាលបារាំង ក្រោយឆ្នាំ១៩០៤ មានចំនួន ៧៣បង្គោល។
ទោះយ៉ាងណា អតីតកងទ័ពខ្មែរក្រហម លោក ឃិន ប៉ុន បច្ចុប្បន្នរស់នៅខេត្តប៉ៃលិន គ្មានជំនឿថា ការកំណត់បង្គោលព្រំដែនគោកកម្ពុជា-ថៃ នាថ្ងៃខាងមុខ រដ្ឋាភិបាលអាចរក្សាអធិបតីភាព ឬបូរណភាពទឹកដីទៅតាមបង្គោលព្រំដែនពីជំនាន់បារាំង បានទេ ព្រោះសង្កេតឃើញថា ប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ភាគីថៃ បានរំកិលបង្គោលព្រំដែនមកបោះចូលក្នុងទឹកដីខ្មែរធ្លាប់កាន់កាប់ នៅតាមខេត្តជាប់ព្រំដែន។ លោកអះអាងថា ថៃ ពិតជាបានរំកិលបន្ទាត់ព្រំដែន និងពង្រាយទ័ពឈរជើងចូលក្នុងទឹកដីខ្មែរពិតប្រាកដមែន ដែលសកម្មភាពនេះអាចកើតមានក្រោយកម្លាំងតស៊ូជាយដែនបានចូលរួម បង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះជាមួយរដ្ឋាភិបាលនៅឆ្នាំ១៩៩៦។
បញ្ហានេះ មន្ត្រីថ្នាក់ដឹកនាំខេត្តមានមូលដ្ឋានជាប់ព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ មានខេត្តបន្ទាយមានជ័យ និងប៉ៃលិន បានបដិសេធន៍មិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយជុំវិញបញ្ហាព្រំដែននេះទេ។ ដូចគ្នាដែរ វិទ្យុអាស៊ីសេរី ក៏មិនអាចទាក់ទងតំណាងស្ថានទូតថៃ ប្រចាំក្រុងភ្នំពេញ ដើម្បីបំភ្លឺជុំវិញបញ្ហាព្រំដែនបានទេ តាមសារអេឡិចត្រូនិក៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
No comments:
Post a Comment