ប្រធានាធិបតីទី ៣៤ របស់សហរដ្ឋអាមេរិកលោក Dwight D Eisenhower ក្នុងជំនួបជាមួយសម្ដេច នរោត្តម សីហនុ មុនពេលរដ្ឋប្រហារ។ រូបថត សហការី
ទំនាក់ទំនង CIA និងដាប ឈួន ក្នុងការប្រឆាំងសម្ដេច នរោត្ដម សីហនុ
Thu, 9 June 2016 ppp
Brent Crane
នៅថ្ងៃទី ២១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ១៩៥៩ ដាប ឈួន មេដឹកនាំប្រឆាំងកុម្មុយនីស្តដែលកាន់កាប់ខេត្តសៀមរាបកំពុងហាត់ប្រាណនៅក្នុងផ្ទះរបស់គាត់នៅពេលដែលទាហានមកពីកងទ័ពជើងគោកកម្ពុជាបង្ហាញខ្លួន។ ដោយដឹងថានឹងមានគ្រោះថ្នាក់ ដាប ឈួន ដែលជាបុរសស្គមខ្លាំងម្នាក់ និងដែលចេះរឿងអបិយជំនឿបានចេះវិធីសាស្រ្តគេចផុតពីគ្រាប់កំាភ្លើង និងបានរត់គេចចូលទៅក្នុងព្រៃបាត់ដោយគ្រាន់តែស្លៀកសារុង។
ព្រះបាទ នរោត្តម សីហនុ ដែលជានាយករដ្ឋមន្រ្តីកាលនោះដែលបានបញ្ជាឲ្យមានប្រតិបត្តិការរឿងនេះក្រោយមកបានចាត់ទុក ដាប ឈួន ដែលធ្លាប់ជាវរសេនីយ៍ឯក ថាជាជនក្បត់ជាតិ។ ប៉ុន្មានសប្តាហ៍មុននោះ ឈួន ដែលជាជនបះបោរឥស្សរៈប្រឆាំងបារាំងមានអាវុធជាច្រើន និងទ័ពប្រមាណ ៣០០០ នាក់។
បុរសខ្លាំងនេះក៏មានការគាំទ្រពីក្រុមប្រយុទ្ធរបស់ខ្មែរសេរីចំនួន ១២០០ នាក់នៅព្រំដែនថៃផងដែរ។ នេះបើតាមកំណត់ត្រារបស់ក្រសួងការបរទេសអាមេរិក។
នៅក្នុងសេចក្តីសង្ខេបរបស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខជាតិ CIA ដែលបានព្រាងឡើងនៅខែបន្ទាប់ពីរដ្ឋប្រហារបានសង្ខេបអំពីផែនការរបស់គាត់។
សេចក្តីសង្ខេបនេះបាននិយាយថា៖ «ឈួន សង្ឃឹមថា សីហនុ ដែលដឹងថាប្រជាជនកម្ពុជាមិនរងការប៉ះពាល់ និងខ្វះការគាំទ្រពីកងប្រដាប់អាវុធផ្ទាល់របស់គាត់នឹងចាប់ផ្តើមទទួលយក និងយល់ព្រមចំពោះការបង្កើតរបបគាំទ្រលោកខាងលិច។ ប្រសិនបើ សីហនុ ថាមិនសមហេតុផល ដាប ឈួន គ្រោងធ្វើសង្គ្រាមទ័ពព្រៃ»។ កិច្ចការនេះជាល្បិចបរទេស។ នៅវីឡារបស់ ឈួន បន្ទាប់ពីការវាយប្រហារទាហានបានរកឃើញមាស ឧបករណ៍វិទ្យុ និងអ្នកបច្ចេកទេសវៀតណាមពីរនាក់។
កងទ័ពក៏បានចាប់ខ្លួនបងប្អូនប្រុសរបស់ ឈួន ឈ្មោះ ស្លាត ប៉ូ ផងដែរ ដែលក្រោយមកបានផ្តល់សក្ខីកម្មថាមាសទាំងនោះគឺបានមកពីភ្នាក់ងារវៀតណាមខាងត្បូងម្នាក់។ គាត់បានថ្លែងថាឧបករណ៍វិទ្យុគឺត្រូវបានផ្តល់ឲ្យដោយជនជាតិជប៉ុន‑អាមេរិកដែលក្រសួងការបរទេសអាមេរិកបង្ហាញថាជនជាតិជប៉ុននេះមានឈ្មោះ Victor Matsui។ សេនានុព័ន្ធក្រោយមកត្រូវបានផ្ទេរចេញពីប្រទេសយ៉ាងលឿន។
(ក្នុងឆ្នាំ ១៩៦៦ Matsui ត្រូវបណ្តេញពីប្រទេសប៉ាគីស្ថានចំពោះសកម្មភាពរបស់គាត់ដែលមិនស័ក្តិសមជាមន្រ្តីទូត។ គាត់បានស្លាប់នៅឆ្នាំ ២០១២)។
ទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនមិនដែលទទួលស្គាល់ថាពាក់ព័ន្ធនឹងការរៀបចំរដ្ឋប្រហារនេះទេហើយក៏មិនពន្យល់អំពីការជាប់ពាក់ព័ន្ធរបស់លោក Matsui ទៅនឹង ដាប ឈួន ដែរ។ ខណៈមានការចោទប្រកាន់ថាមានសង្គ្រាមត្រជាក់ស្រដៀងគ្នាជំហរផ្លូវការរបស់ពួកគេតែងតែជាជំហរនៃការបដិសេធ។
ខ្សែវិទ្យុរបស់ទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនដំណើរការដែលត្រូវបានផ្តល់ឲ្យដោយលោក Matsui ដើម្បីឃ្លាំមើលគម្រោងរបស់ ដាប ឈួន ដោយប្រុងប្រយ័ត្ន។ ប៉ុន្តែប្រសិនបើនោះគឺពិតជាអ៊ីចឹងមែនហេតុអ្វីបានជាអាមេរិកមិនព្រមាន សីហនុ ខណៈទីភ្នាក់ងារចារកម្មរបស់បារាំង ចិន និងសូវៀតបានព្រមានអំពីផែនការផ្តួលរំលំនេះទៅ សីហនុ ?
លោក ដាប ឈួន ដែលគេមើលឃើញពីទំនាក់ទំនងប្រឆាំងកុម្មុយនីស្ដ។ រូបថត សហការី
ឥឡូវនេះអ្នកប្រវត្តិសាស្រ្តអាមេរិកម្នាក់ដែលប្រើប្រាស់ឯកសារសម្ងាត់មួយចំនួនបានអះអាងថាអាមេរិកបានឃុបឃិតគ្នានៅក្នុងផែនការកាលពីឆ្នាំ ១៩៥៩។
លោក William J Rust អ្នកនិពន្ធសៀវភៅ Eisenhower and Cambodia ដែលបានបោះពុម្ពផ្សាយនាខែនេះតាមរយៈរោងពុម្ពរបស់សាកលវិទ្យាល័យ Kentucky បានថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំសូមនិយាយថាគ្មានអ្នកនិពន្ធដទៃណាដាក់បញ្ចូលគ្នាឲ្យខ្លាំងចំពោះករណីឃុបឃិតរបស់រដ្ឋាភិបាលអាមេរិកក្នុងផែនការរបស់ ដាប ឈួន ទេ»។
លោក Rust ដែលបានសរសេរសៀវភៅបីដទៃទៀតស្តីពីគោលនយោបាយអាមេរិកនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍បានសរសេរសៀវភៅថ្មីរបស់លោកដែលមានចំនួន ១០០ ទំព័រពាក់ព័ន្ធសង្គ្រាមត្រជាក់ «ផែនការប្រឆាំង សីហនុ »។
គាត់បានចងក្រងឯកសារប័ណ្ណសារដូចជាឯកសារសម្ងាត់ការទូត សេចក្តីសង្ខេបផ្ទៃក្នុង CIA ឯកសារគោលនយោបាយ លិខិតផ្ទាល់ខ្លួន លិខិតផ្សេងៗ និងបទសម្ភាសដែលទាំងនេះជាភ័ស្តុតាងដែលគាត់និយាយថា «បាននិងកំពុងលាក់បាំងនៅក្នុងការមើលឃើញច្បាស់»។
ក្នុងបទសម្ភាសប្រវត្តិសាស្រ្តផ្ទាល់មាត់មួយនៅឆ្នាំ ១៩៩០ ជាមួយលោក William Trimble ឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជាបង្ហាញថាបន្ទាប់ពីផែនការរដ្ឋប្រហារបរាជ័យនោះ (អតីតឯកអគ្គរដ្ឋទូត Carl Strom បានចាកចេញមិនដល់មួយសប្តាហ៍បន្ទាប់ពីគ្រោះមហន្តរាយនោះ) លោក Trimble បានប្រាប់អ្នកសម្ភាសលោកថា៖ «ប្រធាន CIA ប្រចាំរាជធានីភ្នំពេញត្រូវបានណែនាំឲ្យបង្កើតទំនាក់ទំនងជាមួយ ដាប ឈួន និងផ្តល់ឲ្យគាត់តាមរយៈអន្តរការីវៀតណាមជាមួយនឹងមាសមួយចំនួន ប្រតិបត្តិការរបស់ ដាប ឈួន គឺឆ្កួត ឆ្កួតណាស់»។
លោក Rust បានកត់សម្គាល់ថាការនិយាយរបស់លោក Trimble គឺស៊ីគ្នាទៅនឹងឧបការីរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសអាមេរិកទទួលបន្ទុកកិច្ចការចុងបូព៌ាលោក Roger Hilsman នៅក្នុងការសន្ទនាតាមទូរស័ព្ទដែលត្រូវបានកត់ត្រាក្នុងឆ្នាំ ១៩៦៣ ជាមួយប្រធានាធិបតី John F Kennedy។
លោក Kennedy បានសួរថា៖ «តើនោះជារឿងពិតអំពី ៥៩ ឬអ្វីមួយ?» លោក Hilsman បានឆ្លើយតបថា៖ «បាទវាពិតជាការពិត»។ លោកប្រធានាធិបតីបានថ្លែងជាដដែលថា៖ «CIA ពិតជាបានធ្វើវាឬ?»
«ប្រាកដណាស់ពួកគេបានផ្គត់ផ្គង់លុយហើយពួកគេបានចូលរួមនៅក្នុងផែនការប្រឆាំង សីហនុ ពីមុនរដ្ឋប្រហារនេះ»។
លោក Rust បានកត់សម្គាល់ថា James Lilley មន្រ្តី CIA ប្រចាំកម្ពុជាដែលបានទៅដល់ភ្លាមៗបន្ទាប់ពីរដ្ឋប្រហារបាននិយាយដោយត្រង់ៗអំពីការឃុបឃិតរបស់អាមេរិកនៅក្នុងបទសម្ភាសប្រវត្តិសាស្រ្តផ្ទាល់មាត់ឆ្នាំ ១៩៩៨ ។
James Lilley បានថ្លែងថា៖ «នេះត្រូវបានរៀបចំឡើងដោយបុរសជនជាតិជប៉ុន‑អាមេរិកដែលជាសេនានុព័ន្ធអមប្រចាំការិយាល័យរបស់យើង។ នេះគឺជាផែនការរបស់ ដាប ឈួន ដែលនៅខេត្តសៀមរាប។ អាជ្ញាធរកម្ពុជាបានបង្ហាញអំពីប្រតិបត្តិការនេះ។ នៅក្នុងប្រតិបត្តិការនេះយើងកំពុងធ្វើការជាមួយវៀតណាមខាងត្បូង»។
លោក Rust បានថ្លែងថានៅឆ្នាំ ១៩៥៦ «រដ្ឋាភិបាលអាមេរិកកំពុងពិចារណាលើការកម្ចាត់ព្រះអង្គ សីហនុ»។
ក្នុងលិខិតរបស់លោក Robert McClintock ឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជាកាលពីខែសីហាផ្ញើទៅលោក Daniel Anderson ទីប្រឹក្សាស្ថានទូតអាមេរិកនៅទីក្រុងសាយហ្កន (ព្រៃនគរ) លោក McClintock បានសរសេរថាគាត់បានចាត់ឲ្យលោកវរសេនីយ៍ឯក Edward Lansdaleធ្វើប្រតិបតិ្តយកការណ៍សម្ងាត់ «គឺការវាយតម្លៃបណ្តោះអាសន្នរបស់យើងលើសក្តានុពលរបស់ ដាប ឈួន ជាមេដឹកនាំក្នុងករណីកម្ចាត់ព្រះអង្គ សីហនុ ចោល»។
លោក Rust បានថ្លែងថាជារួមឯកសារទាំងនេះ និងឯកសារដទៃទៀតចង្អុលបង្ហាញពីការប៉ុនប៉ងរបស់អាមេរិកក្នុងការធ្វើរដ្ឋប្រហារកាលពីកន្លះសតវត្សរ៍មុន។ លោកថ្លែងថា៖ «ក្នុងការងាររបស់ខ្ញុំមានភាពខុសគ្នារវាងអ្វីដែលអាចសន្មតបាន និងអ្វីដែលអាចបញ្ជាក់ភ័ស្តុតាងបាន។ ការអះអាងខ្លាំងត្រូវការភ័ស្តុតាងរឹងមាំហើយទីនេះគឺវាស និងខ្មៅ»។
លោកស្រី Elizabeth Becker អ្នកនិពន្ធសៀវភៅចំណងជើងថា When the War Was Over: Cambodia and the Khmer Rouge បានថ្លែងថាខណៈដែល «លោក Rust មិនបានផ្លាស់ប្តូរពីការនិទាននៃប្រវតិ្តសាស្រ្តជាទូទៅគាត់ច្បាស់ជាយកចេញនូវចំណុចសង្ស័យណាមួយដែលជាញឹកញាប់សហរដ្ឋអាមេរិកចាត់ព្រះអង្គ សីហនុ ជាល្បែងយុតិ្តធម៌ក្នុងការយកឈ្នះនៅប្រទេសវៀតណាម»។
យោងតាម Kenton Clymer ប្រវត្តិវិទូប្រវត្តិសាស្រ្តកម្ពុជានៅឯសាកលវិទ្យាល័យ Illinois ខាងជើងបានឲ្យដឹងថា៖ «លោក [Rust] បានស្រាវជ្រាវយ៉ាងហ្មត់ចត់បំផុតអំពីប្រធានបទនេះរហូតមកដល់ពេលនេះ»។
លោក Julio Jeldres អ្នកស្រាវជ្រាវនៅសាកលវិទ្យាល័យ Monash ដែលជាមិត្តល្អ និងអ្នកសរសេរជីវប្រវត្តិផ្លូវការរបស់សម្តេច សីហនុ បាននិយាយថាភ័ស្តុតាងនេះគឺជាក់ច្បាស់។ «អស់ជាច្រើនឆ្នាំមកហើយអ្នកស្រាវជ្រាវជាច្រើននាក់បានសរសេរថាគ្មាន CIA គ្រោងប្រឆាំងនឹងព្រះអង្គ សីហនុ ទេហើយថា ដាប ឈួន មិនមែនជារនុកក្នុងរបស់ CIA ទេប៉ុន្តែសៀវភៅនេះប្រាប់អំពីរឿងដែលពិត»។
ក្នុងសៀវភៅចំណងជើងថា The Tragedy of Cambodian History: Politics, War and Revolution Since 1945 ប្រវត្តិវិទូលោក David Chandler បានសរសេរថាបន្ទាប់ពីបញ្ហា ដាប ឈួន «ព្រះអង្គ សីហនុ មិនជឿជាក់លើចេតនារបស់អាមេរិកឡើយ»។ ទោះយ៉ាងណាលោកបាននិយាយនាពេលថ្មីៗនេះថាទំនាក់ទំនងមិនរងការខូចខាតធ្ងន់ធ្ងរទេ។
លោកបានឲ្យដឹងតាមអ៊ីមែលថា៖ «ទំនាក់ទំនងស្ងប់ស្ងាត់នៅឆ្នាំ ១៩៦០ ហើយបានធ្លាក់ចុះយ៉ាងខ្លាំងនៅឆ្នាំ ១៩៦៣។ ឯកអគ្គរដ្ឋទូត Trimble មានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយព្រះអង្គ សីហនុ ប៉ុន្តែឯកអគ្គរដ្ឋទូត Sprouse មិនមានទំនាក់ទំនងល្អនោះទេ»។
អ្នកនាំពាក្យស្ថានទូតអាមេរិកលោក Jay Raman នាបច្ចុប្បន្នបានថ្លែងអំពីការរកឃើញរបស់លោក Rust ថា៖ «យើងរីករាយដោយបានឮថាមានព័ត៌មានបន្ថែមទៀតអំពីសម័យនោះសម្រាប់ប្រើប្រាស់ដោយអ្នកប្រាជ្ញ និងអ្នកស្រាវជ្រាវប៉ុន្តែយើងមិនមានការអត្ថាធិប្បាយអំពីការចោទប្រកាន់ជាក់លាក់ដែលមានក្នុងសៀវភៅនេះទេ»។
ខណៈដែលសហរដ្ឋអាមេរិករួចផុតពីបញ្ហានេះតែ ដាប ឈួន មិនអាចទេ។ ពីរបីថ្ងៃបន្ទាប់ពីការវាយប្រហារកងទ័ពលើផ្ទះវីឡារបស់គាត់ គាត់ត្រូវបានគេរកឃើញក្នុងព្រៃហើយត្រូវគ្រាប់ត្រង់ជើងបន្ទាប់មកគេយកគាត់មកផ្លូវធំដើម្បីប្រហារជីវិត៕ PS/ TK
No comments:
Post a Comment