ដោយ តាំង សារ៉ាដា
2012-01-28
បើទោះបីជាករណីគប់គ្រាប់បែកដៃទៅលើហ្វូងបាតុករមុខរដ្ឋសភា កាលពីឆ្នាំ១៩៩៧ បានកប់ទុកជាយូរមកហើយក៏ដោយ ក៏សហគមន៍អន្តរជាតិនៅមិនទាន់បោះបង់ និងព្រងើយកន្តើយចំពោះករណីនេះដដែល។
លោក សម រង្ស៊ី ប្រធានគណបក្សជំទាស់ដែលកំពុងរស់នៅនិរទេសក្នុងប្រទេសបារាំង គេចពីការតាមចាប់ខ្លួនរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានប្រកាសឲ្យដឹងថា តុលាការទីក្រុងប៉ារីស កាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែមករា កន្លងទៅ បានសម្រេចបើកការស៊ើបអង្កេតឡើងវិញ ចំពោះព្រឹត្តិការណ៍គប់គ្រាប់បែកទៅលើក្រុមបាតុករមុខរដ្ឋសភា កាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៩៧។
លោក សម រង្ស៊ី៖ «មេធាវីខ្ញុំនៅប្រទេសបារាំង បានផ្ដល់ព័ត៌មានឲ្យខ្ញុំថា អយ្យការសាធារណរដ្ឋបារាំង ដែលតំណាងឲ្យតុលាការបារាំង បានធ្វើសេចក្ដីសម្រេចថា ឥឡូវត្រូវតែស៊ើបអង្កេតឡើងវិញ យកសំណុំរឿងការគប់គ្រាប់បែក ដែលខ្ញុំបានចោទលោក ហ៊ុន សែន នៅពីក្រោយការគប់គ្រាប់បែកមុខរដ្ឋសភា។ ខ្ញុំនៅតែចោទបញ្ហានេះដដែលថា លោក ហ៊ុន សែន នៅពីក្រោយការគប់គ្រាប់បែកកាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៩៧ ហើយមានភស្តុតាងមានអីមួយចំនួនហើយ ដែលធ្វើឲ្យអ្នកសង្កេតការណ៍ឯករាជ្យដែលគេសង្ស័យ ហើយគេចោទលោក ហ៊ុន សែន។ អ៊ីចឹងតុលាការបារាំង ក៏គេយល់ឃើញអ៊ីចឹងដែរថា រឿងនេះច្បាស់ជាមានអ្នកមានអំណាចនៅពីក្រោយហើយ បានអាចធ្វើអ៊ីចឹងបាន»។
កាលពីឆ្នាំ២០០០ លោក សម រង្ស៊ី បានដាក់ពាក្យបណ្ដឹងទៅតុលាការទីក្រុងប៉ារីស ក្នុងនាមជាពលរដ្ឋបារាំង ទាមទារឲ្យតុលាការនេះរកយុត្តិធម៌ករណីគប់គ្រាប់បែកមុខរដ្ឋសភាមកលើបាតុករ ដែលដឹកនាំដោយរូបលោក ទាមទារឲ្យមានការកែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការ។
លោក សម រង្ស៊ី បន្តថា ការចាប់ផ្ដើមស៊ើបអង្កេតឡើងវិញរបស់តុលាការ ប្រទេសបារាំង ផ្អែកលើភស្តុតាងជាច្រើនទទួលបានពី FBI គេហទំព័រ Wikileak ចំលើយរបស់លោក ហេង ពៅ អតីតស្នងការក្រុងភ្នំពេញ ដែលបានផ្ដល់បទសម្ភាសន៍ជាមួយកាសែតបរទេសក្នុងប្រទេសសិង្ហបុរី រួមនឹងឯកសារស៊ើបអង្កេតរបស់អង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិមួយចំនួនទៀត។
លោក សម រង្ស៊ី ថ្លែងថា តុលាការនៃប្រទេសបារាំង អាចកោះហៅលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងប្រធានអង្គរក្ស ២រូបទៀតរបស់លោក គឺលោក ហ៊ីង ប៊ុនហៀង និងលោក ហ៊ុយ ពិសិដ្ឋ ឲ្យចូលខ្លួនឆ្លើយបំភ្លឺចំពោះមុខតុលាការ ក្នុងពេលដ៏ឆាប់ខាងមុខនេះ ហើយប្រសិនបើភាគីពាក់ព័ន្ធបដិសេធនោះ តុលាការអាចមានវិធានការថ្នាក់អន្តរជាតិដើម្បីចាប់បង្ខំ។
លោក សម រង្ស៊ី៖ «ហើយការប៉ុនប៉ងសម្លាប់ហ្នឹង ក៏ជាបទឧក្រិដ្ឋមួយដែរ សម្លាប់មិនបានក៏បំណងសម្លាប់ហ្នឹងមានទោសដែរ ហើយ ឥឡូវមានច្បាប់ផ្សេងទៀតទើបចេញបណ្តើរៗ ទោះជាជនរងគ្រោះមានសញ្ជាតិអីក៏ដោយ ហើយបទឧក្រិដ្ឋនោះបានប្រព្រឹត្តនៅទីណាក៏ដោយ ក៏ច្បាប់នោះមានលក្ខណៈអន្តរជាតិ ក៏គេអាចតាមដានវែកមុខជនឧក្រិដ្ឋដែរ។ ប៉ុន្តែរឿងនេះខ្ញុំដាក់ពាក្យបណ្ដឹងលោក ហ៊ុន សែន ប្ដឹងក្នុងឋានៈខ្ញុំជាសញ្ជាតិបារាំង ដូច្នេះតុលាការបារាំង ត្រូវតែយកចិត្តទុកដាក់»។
នៅក្នុងឧក្រិដ្ឋកម្មគប់គ្រាប់បែកនៅមុខរដ្ឋសភា កាលពីចុងខែមីនា ឆ្នាំ១៩៩៧ នោះ បានបណ្ដាលឲ្យមនុស្សចំនួន ១៦នាក់ស្លាប់ និង ១០០នាក់ផ្សេងទៀតរបួស។
ទាក់ទិនទៅនឹងការសម្រេចបើកការស៊ើបអង្កេតឡើងវិញរបស់តុលាការទីក្រុងប៉ារីស តាមបណ្ដឹងរបស់លោក សម រង្ស៊ី ដែលបានប្ដឹងលោក ហ៊ុន សែន ថា ជាអ្នកនៅពីក្រោយការគប់គ្រាប់បែកនោះដែរ លោក គី តិច ដែលជាមេធាវីរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃសុក្រ ទី២៧ ខែមករា ឆ្នាំ២០១២ បានបដិសេធមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយដោយសារមិនទាន់សិក្សាបញ្ហានេះឲ្យបានស៊ីជម្រៅ។
លោក គី តិច៖ «ខ្ញុំសុំមិនមានមតិសិន ព្រោះខ្ញុំមិនទាន់ដឹងរឿងហ្នឹងច្បាស់ ខ្ញុំមិនទាន់មានមតិទេ សូមអធ្យាស្រ័យ»។
ប៉ុន្តែអ្នកនាំពាក្យនៃទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី លោក ផៃ ស៊ីផាន មានប្រសាសន៍ថា ការប្ដឹងតតាំងគ្នារវាងលោក សម រង្ស៊ី និង លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន កាន់តែបង្ហាញពីភាពបែកបាក់គ្នា ហើយថា លោក សម រង្ស៊ី ចូលចិត្តតែបង្កបញ្ហាមិនចេះចប់។
លោក ផៃ ស៊ីផាន៖ «ការប្ដឹងផ្ដល់ជាសិទ្ធិមួយរបស់ឯកឧត្ដម សម រង្ស៊ី ដើម្បីស្វែងរកយុត្តិធម៌ ក៏ប៉ុន្តែកាលមុនលោកប្ដឹងនៅសហរដ្ឋអាមេរិក ហើយនិងនៅប្រទេសបារាំង ហើយតើប៉ុន្មានប្រទេសទៀតដែលគាត់នឹងធ្វើការប្ដឹងផ្ដល់ឈ្លោះគ្នាចំពោះឆាកអន្តរជាតិនេះ? ខ្ញុំមិនដឹងអ្វីដែលជាបំណងរបស់លោក។ ឯកឧត្តម សម រង្ស៊ី បង្កើតតែបញ្ហាដើម្បីប្ដឹងផ្ដល់ ដែលគាត់យកបរទេសជាធំ ហើយគាត់មិនដែលឲ្យដល់តុលាការកម្ពុជា នោះទេ»។
ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ លោក ប្រែដ អាដាម (Brad Adams) នាយកប្រតិបត្តិទទួលបន្ទុកកិច្ចការតំបន់អាស៊ី ប្រចាំអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស Human Rights Watch បានថ្លែងប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី តាមទូរស័ព្ទ កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី២៦ មករា ថា លោកគឺជាសាក្សីដឹងបញ្ហានេះយ៉ាងស៊ីជម្រៅ ហើយថា លោកបានឃើញមនុស្សជាច្រើនបានស្លាប់នៅទីកន្លែងកើតហេតុមុខរដ្ឋសភា ហើយជាហេតុការណ៍ដ៏រន្ធត់បំផុត ដែលលោកមិនដែលធ្លាប់ឃើញក្នុងឆាកជីវិតរបស់លោក។
លោកបន្តថា មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់នៃអង្គរក្សរបស់លោក ហ៊ុន សែន អាចមានជាប់ពាក់ព័ន្ធក្នុងបញ្ហានេះ៖ «ខ្ញុំគិតថា តុលាការប្រទេសបារាំង មិនអាចចាប់ខ្លួនលោក ហ៊ុន សែន ឬមនុស្សដែលធ្វើការឲ្យលោកបាននោះទេ ពីព្រោះលោក ហ៊ុន សែន មានអភ័យឯកសិទ្ធិ ហើយពួកគេរស់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ តុលាការបារាំង មិនអាចធ្វើការសន្មតថា លោក ហ៊ុន សែន ជាអ្នកទទួលខុសត្រូវលើព្រឹត្តិការណ៍គប់គ្រាប់បែកនោះទេ ប៉ុន្តែគេគួរចាប់ផ្ដើមបើកការស៊ើបអង្កេតឲ្យបានហ្មត់ចត់ថា តើរឿងនោះវាកើតឡើងយ៉ាងដូចម្ដេច? ខ្ញុំគិតថា ប្រសិនបើគេធ្វើការស៊ើបអង្កេតឲ្យស៊ីជម្រៅនោះ ខ្ញុំជឿជាក់ថា រឿងនោះពិតជាមានការបញ្ជាដោយមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់នៃរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ជាមិនខាន់»។
របាយការណ៍របស់អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស Human Rights Watch កាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែមីនា ឆ្នាំ២០០៩ សរសេរថា នៅក្នុងថ្ងៃកើតហេតុគេឃើញក្រុមអង្គរក្សរបស់លោក ហ៊ុន សែន ពីកងពលលេខ ៧០ បានដាក់ពង្រាយនៅក្បែរកន្លែងធ្វើបាតុកម្មមុខរដ្ឋសភា ហើយក្រុមមន្ត្រីយោធាជាន់ខ្ពស់នៅទីនោះ មិនត្រឹមតែមិនបានទប់ស្កាត់ការវាយប្រហារគ្រាប់បែកដៃនោះទេ តែពួកគេបានបណ្ដោយឲ្យជនដៃដល់រត់រួចខ្លួនដោយសុវត្ថិភាពទៅវិញ។
កាសែត The Washington Post កាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៩៧ បានដកស្រង់របាយការណ៍សំងាត់របស់ FBI ចុះផ្សាយថា ជនដៃដល់ដែលវាយប្រហារគ្រាប់បែកដៃទៅហ្វូងបាតុករនាពេលនោះ ជាមនុស្សរបស់កងកម្លាំងអង្គរក្សលោក ហ៊ុន សែន ដែលកាលណោះលោកជានាយករដ្ឋមន្ត្រីទី២។
របាយការណ៍បឋមរបស់ FBI ដែលបានស៊ើបអង្កេតក្នុងរយៈពេល ២ខែដំបូង តាមរយៈបណ្ដឹងរបស់លោក រ៉ន អាប់នី ពលរដ្ឋអាមេរិកាំងដែលបានរងគ្រោះក្នុងហេតុការណ៍គប់គ្រាប់បែកនោះដែរ បានឲ្យដឹងថា ភ្នាក់ងារ FBI ដែលចុះទៅកម្ពុជា នៅពេលនៅត្រូវបានគេបង្ខំឲ្យចាកចេញពីកម្ពុជា នៅខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៩៧ មុនពេលបញ្ចប់ការស៊ើបអង្កេត។ នៅពេលនោះលោក ខេនណិត ឃ្វិន (Kenneth Quinn) អគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិក បានប្រាប់ភ្នាក់ងារ FBI ទាំងនោះថា ពួកគេត្រូវបានភ្នាក់ងាររដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា កំណត់មុខសញ្ញាដើម្បីធ្វើឃាត ហើយថា ស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិក មិនអាចការពារសុវត្ថិភាពរបស់ពួកគេបានគ្រប់គ្រាន់នោះឡើយ ។
រហូតមកទល់យុត្តិធម៌នៅតែអវត្តមាននៅឡើយសម្រាប់ជនរងគ្រោះដែលបានបាត់បង់ជីវិតនៅមុខរដ្ឋសភាជាតិ នាឆ្នាំ១៩៩៧ ពីហេតុការណ៍វាយប្រហារគ្រាប់បែកដៃយ៉ាងរន្ធត់មួយនេះ៕
No comments:
Post a Comment