ដោយ ម៉ម មុនីរតន៍
យុវជននាំគ្នាលេងល្បែងទាញព្រ័ត្រនៅក្នុងពិធីបុណ្យភូមិ ស្ថិតក្នុងវត្តជ្រោយអំពិល កាលពីថ្ងៃទី៩ មេសា ឆ្នាំ២០១៦។
RFA/Phann Yasy
ល្បែងប្រជាប្រិយប្រពៃណីជាតិមួយចំនួន ដូចជាល្បែងប្រជាប្រិយដូចជាទាញព្រ័ត្រ ចោលឈូង និង បោះអង្គញ់ ជាដើម ដែលពលរដ្ឋខ្មែរតែងនិយមលេងក្នុងរដូវចូលឆ្នាំនោះ អ្នកអភិរក្សវប្បធម៌ខ្មែរយល់ឃើញថា សព្វថ្ងៃនេះ បានសាបរលាបបណ្ដើរៗពីមួយឆ្នាំទៅមួយ។ ចំណែកមន្ត្រីនៃក្រសួងវប្បធម៌ បដិសេធក្នុងការបំភ្លឺជុំវិញមូលហេតុនៃការធ្លាក់ចុះនេះ។
ក្រុមអ្នកអភិរក្សវប្បធម៌យល់ឃើញថា ល្បែងប្រជាប្រិយខ្មែរ និងទម្រង់សិល្បៈផ្សេងៗ ក្នុងឆ្នាំនេះ មិនខុសពីឆ្នាំមុនៗឡើយ ហាក់កប់បាត់ស្រមោលម្ដងបន្តិចៗ ក្នុងរួមមានល្ខោនយីកេ ល្ខោនបាសាក់ និងទម្រង់ដទៃទៀតនៃវប្បធម៌ខ្មែរ ដែលមានអាយុកាលដ៏ចំណាស់មួយនេះ។
ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលជាតិ និង សីលធម៌សង្គម លោក ប៉ូ សំណាង ថ្លែងថា មូលហេតុដែលនាំឲ្យល្បែងប្រជាប្រិយខ្មែរត្រូវធ្លាក់ចុះ ក្រៅមានកត្តាមួយចំនួនរួមផ្សំហើយ ក្នុងនោះលោកអះអាងថា ការទទួលខុសត្រូវរបស់ក្រសួងសាមីរបស់រដ្ឋ គឺក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្ប ក៏ជាផ្នែកមួយដ៏ចម្បងដែរ ដែលនាំឲ្យល្បែងប្រជាប្រិយខ្មែរត្រូវចុះអន់ថយទៅៗ។
លោក ប៉ូ សំណាង មើលឃើញថា ក្រសួងវប្បធម៌ហាក់មិនដែលខ្វាយខ្វល់ ឬយកចិត្តទុកដាក់ និងបំផុសឲ្យពលរដ្ឋរបស់ខ្លួនចាប់អារម្មណ៍ឡើយ៖ «ប្រធានភូមិ អនុប្រធានភូមិ ឬក៏ខាងមន្ទីរវប្បធម៌រាជធានីភ្នំពេញ យើង លោកមិនបានចេញមុខលេង។ រយៈពេលកន្លងមកកាលពី ១០ ទៅ ២០ឆ្នាំមុនយើងសង្កេតឃើញថា មុនបុណ្យចូលឆ្នាំរយៈពេល ៣ ទៅ ៤ខែអ៊ីចឹងបញ្ហាលេងដោយសារថាយើងនាំគ្នាលើកស្ទួយវប្បធម៌យើង»។
មិនថាតែនៅតាមទីប្រជុំ ឬនិគមជនបទទេ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរសព្វថ្ងៃ ស្ទើរតែបានបោះបង់ចោលរួចទៅហើយ នូវល្បែងប្រជាប្រិយខ្មែរដែលជាអត្តសញ្ញាណនៃជាតិខ្មែរ។ ថ្វីបើកាលពីអំឡុងអតីតកាល ល្បែងប្រជាប្រិយ ដូចជា ចោលឈូង ទាញព្រ័ត្រ និង បោះបង់អង្គញ់ ជាដើម ត្រូវគេចាត់ទុកថា ហាក់ដូចជាទ្រព្យកេរ្តិ៍មរតកសម្រាប់កម្សាន្តមួយនៅក្នុងពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំពីដូនតាក្ដី ក៏បច្ចុប្បន្ននេះ មានទីកន្លែងតិចតួចប៉ុណ្ណោះ បានយកវាមកលេងនៅក្នុងពិធីបុណ្យប្រពៃណីជាតិប្រចាំឆ្នាំ ដ៏ធំមួយនេះ។
ក្រុមអភិរក្សវប្បធម៌កត់សំគាល់ថា មានហេតុផលមួយចំនួនដែលនាំឲ្យល្បែងប្រជាប្រិយខ្មែរ ដែលតែងលេងសប្បាយក្នុងប្រពៃណីដ៏ចំណាស់មួយនេះ ត្រូវគេបោះបង់ចោល គួបផ្សំនឹងយន្តការលើកស្ទួយរបស់រដ្ឋហាក់ពុំសូវមានប្រសិទ្ធិភាពផងនោះ អាចធ្វើអោយប្រជាជាតិខ្មែរបាត់បង់មរតកបូរាណដោយមិនដឹងខ្លួនពីមួយជំនាន់ទៅមួយជំនាន់ បន្តិចម្ដងៗ។
គង់នៅទីក្រុងភ្នំពេញ ព្រះតេជព្រះគុណ ហួន ឧត្ដម ព្រះអង្គមានថេរដីកាថា បច្ចុប្បន្ននេះគេសង្កេតឃើញល្បែងប្រជាប្រិយខ្មែរ បានធ្លាក់ចុះដែលស្ទើរមិនអាចនឹកស្មានបានទាល់តែសោះ។
ព្រះអង្គបន្តថា ស្ទើរនៅគ្រប់តំបន់ ដែលធ្លាប់តែងមានពលរដ្ឋតែងនិយមលេងនោះ ក៏ប៉ុន្តែឥឡូវនេះវិញ គឺហាក់ស្ងាត់ជ្រងំតែម្ដង៖ «អាត្មាសង្កេតមើលតាមកន្លែងខ្លះ ឥឡូវមានការបាត់ចោលឈូង និងលេងបោះអង្គញ់។ ប៉ុន្តែពីដើម កាលពីអាត្មានៅតូចៗ មិនទាន់បួសអាត្មាសង្កេតឃើញមានបងៗជំនាន់មុនគាត់លេងច្រើន។ អាត្មាសង្កេតឃើញថា មានការថយចុះជាច្រើន ព្រោះអាត្មាដើររៀនតាមវត្តច្រើន ហើយមានការបាត់បង់ខ្មែរខ្លះសឹងមិនដឹងថា ខ្មែរយើងមានល្បែងអ្វីផង»។
គេនៅចាំបានថា កាលពីជាង ៣០ឆ្នាំកន្លងទៅ នៅទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា មុនពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំមកដល់ ចន្លោះពេលពីកន្លះខែ ទៅមួយខែ ក្មេងចាស់ប្រុសស្រី ជាពិសេស មនុស្សវ័យជំទង់ៗ ចូលដល់វ័យពេញកំលោះពេញក្រមុំ ពួកគេបានណាត់គ្នាទៅវត្ត ដើម្បីលេងល្បែងប្រជាប្រិយខ្មែរ មានពេលខ្លះស្ទើរភ្លេចបាយភ្លេចទឹកក៏មានដែរ ។ ពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ ក្នុងអំឡុងពេលនោះ សម្រែកហោកញ្ជ្រៀវបានលាន់ឮយ៉ាងកងរំពងចេញពីទីអារាមនានា លាយឡំដោយសូរស័ព្ទស្គរដៃ និងអមដោយចម្រៀងប្រពៃណីផង។
មន្ត្រីនៃក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្ប បានបដិសេធក្នុងការផ្ដល់ព័ត៌មានលម្អិតជុំវិញមូលហេតុនៃការធ្លាក់ចុះនៃល្បែងប្រជាប្រិយនេះ។
បើទោះជាពុំមានការសិក្សាឲ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយពីហេតុផលដែលនាំឲ្យត្រូវចុះអន់ថយគ្រប់ទម្រង់នៃល្បែងប្រជាប្រិយនេះក្ដី ក៏មានហេតុផលមួយចំនួនក្នុងចំណោមហេតុផលដែលនាំឲ្យធ្លាក់ចុះនៃល្បែងប្រជាប្រិយនេះ ក្នុងនោះត្រូវគេរកឃើញថា អាចបណ្ដាលមកពី វប្បធម៌បរទេសហូរចូល ការវិវត្តរបស់សង្គម សម្ភារៈទំនើប និងពលរដ្ឋខ្មែរខ្លួនឯងផ្ទាល់ងាយទទួលយកវប្បធម៌ពីខាងក្រៅ ហើយឆាប់បំភ្លេចរបស់ខ្លួនដែលមានស្រាប់។
ការចុះអន់ថយមួយទៀត នៃល្បែងប្រជាប្រិយខ្មែរនេះ អាចបណ្ដាលមកពីកត្តាជីវភាពរបស់ប្រជាជន។ ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងភាពខ្វះខាត មនុស្សភាគច្រើនណាស់ សម្រុករកលុយដោយស្ទើរតែភ្លេចអស់ពីទំនៀមទម្លាប់ និងប្រពៃណីដ៏រុងរឿងក្នុងអតីតកាល។ មានកត្តាមួយមួយទៀត ដែលជំរុញឲ្យមនុស្សសម័យថ្មី មិនសូវចាប់អារម្មណ៍នឹងល្បែងប្រជាប្រិយនេះដែរ គឺនិយមធ្វើដំណើរកម្សាន្តវិញ។
ព្រះតេជព្រះគុណ ហួន ឧត្ដម ព្រះមានថេរដីកាថា ការនាំគ្នាបោះបង់ចូលនៃល្បែងប្រជាប្រិយរបស់ខ្លួនដ៏មានតម្លៃក្នុងអតីតកាល គឺពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំ ហាក់គ្មានន័យឡើយ។ម្យ៉ាងវិញទៀត ព្រះអង្គអំពាវនាវសូមឲ្យប្រជាជន និងស្ថាប័នរដ្ឋចាប់ផ្ដើមបំផុសល្បែងប្រជាប្រិយនេះឲ្យមានសកម្មភាពឡើងវិញ ដូចក្នុងអតីតកាលយ៉ាងដូច្នោះដែរ។
ព្រះអង្គបន្តថា៖ «អាត្មាចង់ឲ្យមានល្បែងឡើងវិញ និងមិនចង់ឲ្យបាត់នូវទំនៀមទម្លាប់ ឬគេហៅថា ជាវប្បធម៌មួយ។ បើសិនកាលណាយើងបាត់នូវវប្បធម៌ហ្នឹងចូលឆ្នាំដូចមិនសំខាន់អីវិញញោម»។
លុះដល់ចំណេរក្រោយៗមកទៀត ល្បែងប្រជាប្រិយមានចោលឈូង បោះអង្គញ់ ទាញព្រ័ត្រ លាក់កន្សែង ស្ដេចចង់ និងទំនៀមទម្លាប់ដ៏ធំរបស់ជាតិមួយចំនួនទៀត បានថយចុះបន្តិចម្ដងៗ រហូតមកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។ កាលពីអំឡុងពេលជាង ៣០ឆ្នាំមុន នៅពេលពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំមកដល់ មនុស្សសម័យនោះ គេពុំសូវខ្វាយខ្វល់អ្វីច្រើនឡើយ បានសេចក្ដីថា គឺគេបានត្រៀមខ្លួនរួចស្រេចហើយ សម្រាប់ប្រារព្ធពិធីបុណ្យប្រពៃណីប្រចាំឆ្នាំមួយនេះ។
មានគ្រួសារខ្លះ បានត្រៀមទឹក រកអុស និងសន្សំថវិកាតាំងពីជាងមួយខែមុនម្ល៉េះក៏មានដែរ។ ការរៀបចំរបស់អ្នកស្រុកសម័យនោះ គឺដើម្បីកុំឲ្យរវល់ក្នុងថ្ងៃចូលឆ្នាំ។ ម្យ៉ាង ពួកគេធ្វើដូចនេះ គឺដើម្បីទុកពេលសប្បាយក្នុងបុណ្យចូលឆ្នាំ។
ជាងនេះទៅទៀតនោះ មនុស្សសម័យដើម ប្រកាន់ប្រពៃណីនេះ ដ៏តឹងរ៉ឹងណាស់ រហូតមានតំណមមិនអាចឲ្យកូនចៅទៅរកអុស ចូលព្រៃ ឬជំនួញជួញប្រែឆ្ងាយៗពីស្រុកភូមិ ក្នុងរយៈពេលនៃពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំនេះថែមទៀតផង។
បើទោះជាបែបណា យោងឯកសារនិយាយពីល្បែងប្រជាប្រិយខ្មែរ ដែលនិពន្ធដោយលោក ចាប ពិន អធិបតីក្រុមជំនុំនៃទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរ ហើយត្រូវបានបោះពុម្ព និងចេញផ្សាយដោយពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ កាលពីឆ្នាំ១៩៦៤ គឺល្បែងប្រជាប្រិយខ្មែរមានរហូតដល់ ២២ទម្រង់ ជាអាទិ៍ ល្បែងចោលឈូង ចាប់កូនខ្លែង ស្ដេចចង់ លោតអន្ទាក់ លាក់កន្សែង អោបត្រឡាច ឬ បេះឪឡឹក ប្រជល់មាន់ គ្រប់មាន់ បិទពួន បោះអង្គញ់ គោះពព្លាក់ ឬ ទះពព្លាក់ គោះត្រឡោក ល្បែងសី ទាញព្រ័ត្រ ១៥ល្បែង កូនគោល ល្បែងរាវបង្កង ល្បែងចោះប្រមាត់ ល្បែងបាយខុំ និងល្បែងលាក់កូនកាស ជាដើម។
មានល្បែងជាច្រើនប្រភេទ ដែលហូរចូលមកកម្ពុជា ដោយពុំមានប្រភព និង និយមន័យពិតប្រាកដ នោះទេ។ ប៉ុន្តែថា ល្បែងខ្លះ ហាក់ពេញនិយមលេងណាស់ ក្នុងស្រទាប់យុវវ័យ ដូចជា ការជះទឹកដាក់គ្នានិង ប៉ាត់ម្សៅ ជាដើម។
យោងឯកសារដែលចេញផ្សាយ ដោយពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ និពន្ធដោយលោក ចាប ពិន បរិយាយថា ល្បែងប្រជាប្រិយគ្រប់ទម្រង់ទាំងអស់ គឺចាត់ចូលកីឡាហាត់ប្រាណឲ្យសប្បាយផង និងមានសុខភាព មានកម្លាំងកាយរឹង ហាត់ភ្នែកឲ្យវៃរហ័ស ហាត់ស្មារតីឲ្យចេះប្រុងប្រយ័ត្ន និងចេះប្រើគំនិតឲ្យវាងវៃ ដើម្បីកុំឲ្យគេបំភ័ន្តបាន។ លើសពីនេះទៀត ប្រភេទល្បែងប្រជាប្រិយខ្មែរ ក៏ជួយបង្កើនសាមគ្គីភាព និងឲ្យចេះធ្វើការជាក្រុមថែមទៀតផង៕
No comments:
Post a Comment