សម្តេចតា នរោត្តមសីហនុ៖លោក សម សារី ជាអ្នកស្នេហាជាតិមួយរូបដ៏ធំនិងដ៏បរិសុទ្ធ

ដោយ ប៉ាង សុខឿន

ផ្សាយដើម៖ កុលបុត្រមហានគរខ្មែរ

ថ្ងៃទី២ មេសាឆ្នាំ ២០១២

តើលោក សម សារី ដែល ជា ឳពុកលោក សម រង្ស៊ី មេដឹកនាំ បក្សជំទាស់ ជាជន ក្បត់ជាតិពិតដូច ដែល មនុស្ស មួយ ក្រុម តូចគំាទ្របក្ស កាន់ អំណាច ចោទ ប្រកាន់ដែរឬទេខ្មុំនឹងមិនធ្វើការបក ស្រាយ អ្វីទេពេល នេះដោយ គ្រាន់តែ សូមលើក យកការបកស្រាយ របស់ សម្តេចតា នរោត្តម សីហនុ តែប៉ុណ្ណោះព្រោះរឿងរ៉ាវទាក់ទងទាំង ស្រុងទៅ នឹង សម្តេចតា និងរដ្ឋាភិបាល ក្រោមការដឹកនាំរបស់ទ្រង់។

ជារួមនៅក្នុងព្រះរាជលិខិតកែតម្រូវពីរលើកដែលសម្តេចតាបានសរសេរជូនទៅលោក សម អេម្ម៉ារ៉ាន​(កូនប្រុសច្បងរបស់លោក សម សារី) ដើម្បីបញ្ជាក់ពីទឹកព្រះ ទ័យ របស់ទ្រង់ៗ​បានសម្តែង​ការសោកស្តាយយ៉ាងខ្លាំង ហើយក៏បានទទួលស្គាល់ ពី សមត្ថភាព របស់លោក សម សារី ផងដែរ។

នៅក្នុងព្រះលិខិតកែតម្រូវចុះថ្ងៃទី២៦ ខែមេសា ឆ្នាំ២០០៣ សម្តេចតាទ្រង់បាន មានព្រះបន្ទូលថា៖

ខ្ញុំមានករណីកិច្ចនិយាយថា រឿងនេះត្រឹមត្រូវតាមការពិតនៃប្រវត្តិសាស្រ្ត ទាំងខ្លួនខ្ញុំ ទាំងរដ្ឋាភិបាល​សង្គមរាស្រ្តនិយម នៅពេលនោះ មិនដែល បានចោទប្រកាន់ ឯកឧត្តម សម សារី ថាបានប៉ុន ប៉ងធ្ចើការ​«ប៉ះពារ»អ្វីមកលើខ្ញុំឬក៏ «បានបង្ខំឲ្យឯកឧត្តម សម សារី រត់ចាកចេញ ពីប្រទេស»នោះទេ។ 

កាលនោះវាមានរឿងមិនសូវចុះសម្រុងគ្នាមួយរវាង ឯកឧត្តម សម សារី និងខ្ញុំស្តីពីឧប្បត្តិហេតុ មួយដែល បានកើតឡើងនៅរាជស្ថានទូតប្រទេសកម្ពុជាប្រចាំទីក្រុងឡុងដ៍ គឺជាឧប្បត្តិហេតុ ដែលគ្មានលក្ខណៈ​នយោបាយអ្វីទេ ប៉ុន្តែ កាសែត និងទស្សនាវដ្តីអង់ គ្លេសខ្លះ បានចម្រាញ់ យកមកធ្វើជារឿង «អាស្រូវ» មួយ។ 

ក្រោយពីឧប្បត្តិហេតុនោះ ខ្ញុំបានហៅឲ្យឯកឧត្តម សម សារី ដែលកាលនោះជា ឯកអគ្គរាជទូត វិលមក​ភ្នំពេញវិញ។ នៅពេល ក្រោយមកទៀតការដែលឯកឧត្តម សម សារី សម្រេចចាក ចេញពីប្រទេស​កម្ពុជាគឺ​ជាសិទ្ធិរបស់លោក តែ ប៉ុណ្ណោះ។ 

ប៉ុន្តែខ្ញុំយល់ស្របទាំងស្រុងនឹងលោក រួម រឹត ដែលឥឡូវ នេះបាន ផ្តល់យុត្តិធម៌ទៅឲ្យឯកឧត្តម សម សារី យ៉ាងពេញលេញគឺ «ជាអ្នក ស្នេហាជាតិមួយរូបដ៏ធំនិងដ៏បរិសុទ្ធដែល បានធ្វើ ការបម្រើ ជាតិមាតុភូមិប្រកប ទៅដោយមោទនភាពជាមួយខ្ញុំនៅសម័យកាល ដ៏សំខាន់នៃ ជំនាន់រាជ ទីមួយ របស់ខ្ញុំ និងពេលដែល​សង្គមរាស្រ្ត និយម បានចាប់ដំណើរការ»។

សម្រាប់នៅក្នុងព្រះលិខិតកែតម្រូវចុះថ្ងៃទី២៨ ខែមេសាឆ្នាំ ២០០៣ សម្តេចតាទ្រង់បានមានព្រះបន្ទូលថា៖

ខ្ញុំសូមធ្វើគារវភក្តីដល់វិញ្ញាណក្ខន្ធឯកឧត្តម សម សារី ដែលបានជាត្រូវ សង្គមរាស្រ្តនិយមដាក់ទោសជា ជនក្បត់ ជាតិមាតុភូមិម្នាក់ដ៏ធំហើយដែលបានឲ្យ គេធ្វើផ្ទាំងរូបបិទតាមជញ្ជាំងបង្ហាញរូបលោកជាឆ្កែមួយ។ល។

ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ថាកាវិន្និឆ្ឆ័យរបស់លោក រួម រឹត និងរបស់ខ្ញុំផ្ទាល់ សំដៅ ទៅលើប្រត្តិការណ៍ ប្រត្តិសាស្រ្ត​ដូចតទៅនេះតែប៉ុណ្ណោះ៖ តួនាទីដ៏សំខាន់ ដែលឯកឧត្តម សម សារី បានបំពេញនៅ ក្នុងក្របខណ្ឌ​នែរាជបូជនីយកិច្ច ដើម្បីឯករាជ្យបរិបូរណ៍(១៩៥២-១៩៥៣)នៅក្នុង ក្របខណ្ឌនៃសន្និសីទ ទីក្រុងហ្សឺណែវ​ឆ្នាំ១៩៥៤(ប្រទេសកម្ពុជាបាន គេចផុតពីការ បែងចែកទឹកដី) និងនៅក្នុង ក្របខណ្ឌ នៃការចាប់ផ្តើម​ដំណើរ​ការ នែសង្គមរាស្រ្តនិយម(ការស្ថាបនា ការដាក់គោលការណ៍ឧត្តមគិត កម្មវិធី នយោបាយ សកម្មភាព ក្នុងការយក ប្រជារាស្រ្តជាធំ)។

ការបញ្ចប់សេចក្តីរបស់ខ្ញុំគឺ ខ្ញុំពុំដែលទ្រាំទ្រនឹងអំពើអយុត្តិធម៌ ណាមួយ បាន ទេទោះ តាម រូបភាពណាក្តី។ ខ្ញុំត្រូវផ្តល់យុត្តិធម៌ដល់ឯកឧត្តម សម សារី ចំពោះអ្វីដែល លោកបាន ធ្វើដើម្បី មាតុភូមិរបស់យើង និងសង្គម រាស្រ្តនិយមនៅ ក្នុងរយៈកាលប្រវត្តិសាស្រ្តនៃទំនាក់ទំនង ឧបតោភាគី»។

តាមខ្លឹមសារដែលសម្តេចតាទ្រង់បានបញ្ចាក់គឺថា លោក សម សារីមិនត្រឹមតែមិន មែន ជាជនក្បត់ជាតិប៉ុណ្ណោះទេ តែលោកមានគុណសម្បត្តិច្រើនសម្រាប់ជាតិ ក្នុងបេស កកម្មបង្រួបបង្រួមទឹកដី និងរៀបចំផែនការណ៍ នយោបាយយុទ្ធសាស្រ្ត ដឹកនាំសម្រាប់ សង្គមរាស្រ្តនិយមទៀតផង។